เกาหลีใต้ นำหุ่นยนต์ตุ๊กตา “เอไอ” ที่ดูน่ารักรูปร่างหน้าคล้ายเด็ก มาอยู่เป็นเพื่อน “ผู้สูงอายุ” ที่อยู่ตัวคนเดียว เพื่อช่วยคลายความเหงา และช่วยเรื่องดูแลสุขภาพขั้นพื้นฐาน

รัฐบาลเกาหลีใต้ รับมือกับวิกฤตประชากรสูงวัย โดยเริ่มพึ่งพาบริษัทเทคโนโลยีในการแก้ปัญหาการดูแลผู้สูงอายุที่เพิ่มจำนวนมากขึ้นทุกวัน ด้วยการเปิดโอกาสให้ Hyodol บริษัทแพลตฟอร์มทางด้านสุขภาพและสมาร์ตโฮม ในการมอบหุ่นยนต์ตุ๊กตา AI ให้ผู้สูงอายุที่อยู่ตามลำพัง โดยหุ่นยนต์นี้มีการเชื่อมต่อกับแอปพลิเคชันบนโทรศัพท์มือถือ และระบบติดตามสำหรับคนในครอบครัวหรือผู้ดูแลเพื่อการติดตามผู้สูงอายุ

หน้าที่หลักของหุ่นยนต์ คือ ช่วยเตือนการกินยา เตือนการออกกำลังกาย แจ้งเหตุฉุกเฉิน และช่วยบันทึกข้อมูลในชีวิตประจำวันของผู้สูงอายุ ผ่านระบบออนไลน์ส่งให้กับเจ้าหน้าที่สังคมสงเคราะห์ รวมถึงการเป็นเพื่อนคุยเพื่อดูแลจิตใจให้กับผู้สูงอายุ ซึ่งเป็นคุณค่าที่สำคัญที่สุดของหุ่นจาก Hyodol

วิกฤตประชากรในเกาหลีใต้ถือว่าหนักหนาสาหัสมาก มีประชากรสูงอายุเป็นสัดส่วนสูงถึง 1 ใน 5 ขณะเดียวกัน มีผู้สูงอายุที่ใช้ชีวิตคนเดียวลำพังสูงกว่าร้อยละ 30 ซึ่งเป็นจำนวนมากกว่า 8 ล้านคน ขณะที่อัตราการฆ่าตัวตายในเกาหลีใต้ สูงที่สุดในกลุ่มประเทศพัฒนาแล้ว วารสารสมาคมการแพทย์ของเกาหลี ระบุว่า ทุกๆ วัน จะมีผู้สูงอายุชาวเกาหลีใต้ราว 10 คน ที่เสียชีวิตจากการฆ่าตัวตาย

โอเธเลีย  ลี ศาสตราจารย์ด้านสังคมสงเคราะห์จากมหาวิทยาลัยนอร์ทแคโรไลนา ซึ่งศึกษาภาวะโดดเดี่ยวของผู้สูงอายุในเกาหลีใต้ บอกว่า การเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจที่รวดเร็วได้ทำลายโครงสร้างทางสังคมแบบดั้งเดิมของเกาหลีที่เคยมีคนหลายเจเนอเรชันอยู่ร่วมกัน ทำให้การพึ่งพาอาศัยกันภายในครอบครัวลดลง และผู้สูงอายุชาวเกาหลีใต้ 1 ใน 3 ต้องอาศัยอยู่เพียงลำพัง นำไปสู่ความยากลำบากทางการเงิน ความเหงาที่ลึกซึ้ง และความรู้สึกเป็นภาระ ซึ่งเป็นเงื่อนไขที่เชื่อมโยงโดยตรงกับภาวะซึมเศร้าและการฆ่าตัวตาย

หุ่นยนต์ตุ๊กตาของ Hyodol ถูกออกแบบมาให้ดูน่ารักและมีสัมผัสที่นุ่มนวล มีส่วนสูงตั้งแต่ 15–20 นิ้ว สามารถกอด หรือตอบสนองได้เมื่อถูกลูบศีรษะหรือมีคนจับมือ นอกจากนี้ ยังมีระบบสนทนาโต้ตอบที่ใช้ AI ที่พูดด้วยน้ำเสียงของเด็ก 7 ขวบ ทั้งยังสามารถเปิดเสียงดนตรี พูดคุย และช่วยผู้สูงอายุฝึกสมอง บริษัทผู้ผลิตบอกว่า สิ่งที่ทรงพลังที่สุด คือ คำทักทายผู้สูงอายุเมื่อพวกเขาเปิดประตูกลับเข้าบ้าน

“หน้าตาที่ดูเหมือนเด็กเล็ก ทำให้เกิดความผูกพันและสร้างความไว้วางใจได้ง่ายขึ้นสำหรับผู้สูงอายุ และความน่ารักนี้ช่วยลดความยากในการใช้งานสำหรับผู้สูงอายุหลายคนไม่คุ้นเคยกับเทคโนโลยี” จีฮี คิม ซีอีโอของ Hyodol กล่าว

เดือนพฤศจิกายน 2025 หุ่นยนต์ Hyodol มากกว่า 12,000 ตัวถูกนำไปใช้กับผู้สูงอายุที่อยู่ตามลำพังทั่วเกาหลีใต้ ส่วนใหญ่แจกจ่ายผ่านโครงการของรัฐบาลและสวัสดิการสาธารณะ ขณะเดียวกัน ยังมีคำสั่งซื้อโดยตรงจากครอบครัวอีกประมาณ 1,000 ตัว โดยรุ่นล่าสุด ราคาอยู่ที่ราว 1.3 ล้านวอน หรือตกราว 2.8 หมื่นบาท

มีผู้สูงอายุหลายคน ตั้งชื่อเล่นให้หุ่นยนต์ตุ๊กตาเหล่านี้ รวมถึงซื้อเสื้อผ้าเด็กให้สวมใส่ และห่มผ้าให้ก่อนนอน ซีอีโอของ Hyodol บอกว่า จากงานศึกษาที่ทำกับผู้สูงอายุจำนวน 69 คน พบว่า หลังจากใช้ Hyodol ต่อเนื่อง 6 สัปดาห์ ระดับภาวะซึมเศร้าลดลง และทำคะแนนแบบฝึกหัดทางสมองได้ดีขึ้น และช่วยชะลอเวลาที่ต้องเข้าสถานดูแลผู้สูงอายุได้

อย่างไรก็ดี ความผูกพันที่ลึกซึ้งระหว่างผู้สูงอายุที่โดดเดี่ยวกับหุ่นยนต์เด็ก ทำให้เกิดคำถามด้านจริยธรรม ทั้งเรื่องของการพึ่งพิงทางอารมณ์ที่มากเกินควร และความเสี่ยงของการ “ถูกทำให้กลายเป็นเด็ก” เพราะหุ่นยนต์มีรูปลักษณ์แบบเด็กเล็กและเฝ้าดูพฤติกรรมของผู้ใช้งานอยู่ตลอด มีกรณีหนึ่งที่หญิงสูงอายุตั้งชื่อหุ่น Hyodol ตามชื่อลูกสาวที่ล่วงลับไป  เธอค่อยๆ ถอนตัวออกจากสังคม และใช้เวลาทั้งหมดอยู่กับหุ่นยนต์แทน

ซีอีโอของ Hyodol กล่าวว่า หุ่นยนต์ตุ๊กตานี้อาจไม่ได้เหมาะกับทุกคน และย้ำว่ามันควรเป็นเครื่องมือช่วยสนับสนุน ซึ่งไม่ใช่สิ่งที่จะมาแทนที่การดูแลจากมนุษย์

ก่อนหน้านี้ในปี 2005 ที่ญี่ปุ่นมีการหุ่นยนต์มาใช้ดูแลผู้สูงอายุด้วยเช่นกัน โดยใช้หุ่นยนต์แมวน้ำชื่อ PARO ที่มีสัมผัสนุ่มและรูปลักษณ์แบบตุ๊กตา มีผู้สูงอายุจำนวนมากใช้งาน PARO ทั้งในญี่ปุ่นและหลายประเทศในยุโรป

ปัจจุบัน มีการใช้หุ่นยนต์ PARO ในกว่า 30 ประเทศ ขณะที่ Hyodol ก็กำลังขยายตัวไปสู่ระดับสากลเช่นกัน โดยบริษัทผู้ผลิตของเกาหลีใต้กำลังปรับระบบ AI ให้เข้ากับความละเอียดอ่อนทางวัฒนธรรมของแต่ละประเทศ เพื่อเตรียมเปิดตัวสู่ตลาดที่กว้างขึ้น และมีแผนที่วางจำหน่ายเชิงพาณิชย์ในปี 2026

ในอนาคตอันใกล้ หุ่นยนต์ที่ดูน่ารักและขับเคลื่อนด้วย AI จะกลายเป็นสิ่งที่คุ้นเคยมากขึ้นเรื่อยๆ มีการคาดการณ์ว่า ตลาดหุ่นยนต์ดูแลผู้สูงอายุทั่วโลกจะมีมูลค่าสูงถึง 7.7 พันล้านดอลลาร์ภายในปี 2030

ที่มา
South Korea’s aging population finds comfort, care in ‘robo-grandma’ dolls

1 in 3 South Koreans living alone in 'superaged' era