ปี 2023 ซึ่งเป็นปี ‘กระต่าย’ กำลังจะปิดฉากลง และเปิดฉากปี 2024 ซึ่งเป็นปี ‘มังกร’ สำหรับชาวญี่ปุ่น นับว่าเป็นปีนักษัตรที่มีเหตุการณ์สำคัญอันเป็น ‘หมุดหมายทางประวัติศาสตร์’ ของญี่ปุ่นยุคใหม่ ที่เกิดขึ้นในปีมังกรของศตวรรษที่ 20 และ 21 และยังคงเป็นปีแห่งความทรงจำที่ทำให้ ‘ญี่ปุ่น’ เป็น ‘ญี่ปุ่น’ ในแบบที่เรารู้จักทุกวันนี้ โดยมีเหตุการณ์สำคัญ ดังนี้

 

ปีมังกร 1928

ในปี 1928 เป็นปีที่ญี่ปุ่นมีการเลือกตั้งทั่วไปเป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์ โดยที่ 3 ปีก่อนหน้านั้น ญี่ปุ่นได้ออกกฎหมายให้ผู้ชายมีสิทธิลงคะแนนเสียงเลือกตั้ง

การเลือกตั้งครั้งแรกในประวัติศาสตร์ชาติญี่ปุ่น ตัวแทนกลุ่มต่างๆ เข้าร่วมชิงชัย รวมทั้งกลุ่มชาวนาซึ่งต้องการลดช่องว่างระหว่างรายได้ของคนเมืองกับคนชนบท กลุ่มแรงงานและกรรมกรที่ต้องการเรียกร้องค่าแรงขั้นต่ำ และจำกัดชั่วโมงทำงานเหลือวันละ 8 ชม.รวมถึงมีการสิทธิการลงคะแนนเลือกตั้งของผู้หญิงญี่ปุ่น

การเลือกตั้งทั่วไปครั้งแรก ชัยชนะเป็นของฝ่ายซ้ายที่มีคะแนนมากกว่าคู่แข่งร้อยละ 5 ไม่กี่เดือนต่อมา นายกรัฐมนตรี ทานากะ จิอิชิ เริ่มทำการกวาดล้างกลุ่มฝ่ายซ้ายอย่างรุนแรง มีผู้ถูกคุมขัง 1,600 คน มีการซ้อมทรมานภายใต้กฎหมาย และบังคับให้ปฏิเสธแนวคิดฝ่ายซ้ายเพื่อละเว้นการลงโทษที่รุนแรง

ปี 1928 ยังเป็นปีที่ญี่ปุ่นเปิดสงครามกับราชวงศ์ชิงของจีน ในสงคราม ‘จีน-ญี่ปุ่น’ ครั้งที่ 2 จากการที่นักชาตินิยมชาวจีนต่อต้านการรุกรานดินแดนจีนของญี่ปุ่น

 

ปีมังกร 1940

ปี 1940 เป็นปีที่เฉลิมฉลองครบรอบ 2,600 ปีของการมีจักรพรรดิองค์แรกขึ้นปกครองแผ่นดินญี่ปุ่น มีการผลิตแสตมป์และโปสการ์ดที่ระลึก มีการเปิดอนุสาวรีย์ ฮักโก อิชู เพื่อฉลองวันคล้ายวันเกิดให้กับองค์จักรพรรดิ และเป็นปีแห่งการเฉลิมฉลองให้กับชายผู้ค้นพบเกาะญี่ปุ่น และยังเป็นปีที่ประเทศยกระดับสงครามไปสู่สงครามแปซิฟิก หลังเยอรมนีเข้ายึดครองฝรั่งเศส ญี่ปุ่นจึงถือโอกาสเข้าครอบครองดินแดนอินโดจีนซึ่งเป็นอาณานิคมของฝรั่งเศส

 

ปีมังกร 1964

ระหว่างปี 1955 ถึง 1964 เศรษฐกิจญี่ปุ่นโตขึ้นในอัตราที่น่าตื่นตะลึง เฉลี่ยร้อยละ 9.3 ต่อปี รายได้เพิ่มขึ้นสิบเท่านับจากต้นทศวรรษที่ 1960 จากอุตสาหกรรมรถยนต์ โทรทัศน์สี และเครื่องปรับอากาศ

ปี 1964 ยังเป็นปีที่ญี่ปุ่นเป็นเจ้าภาพจัดแข่งขันกีฬาโอลิมปิก ทำให้ญี่ปุ่นกลับเข้าสู่เวทีโลก ทั้งในบทบาทด้านเศรษฐกิจ เทคโนโลยี และการเข้าร่วมกับวัฒนธรรมระดับโลก นอกจากนี้ ยังมีโครงการสร้างสาธารณูปโภคในโตเกียว เช่น รถไฟรางเดี่ยวเชื่อมต่อสนามบินฮาเนดะกับศูนย์กลางเมืองใหม่ และรถไฟหัวกระสุนเส้นทางจากโตเกียว-โอซาก้า ด้วยความเร็ว 211 กม.ต่อ ชม.

 

ปีมังกร 1988

ในทศวรรษที่ 1980 แม้การเติบโตทางเศรษฐกิจจะช้าลง แต่ญี่ปุ่นยังคงมีขนาดเศรษฐกิจใหญ่เป็นอันดับสองรองจากสหรัฐ จากการส่งออกรถยนต์และอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ โดยแบรนด์ โตโยต้า โซนี และฮอนด้า ทำให้เม็ดเงินไหลเข้าประเทศในอัตราที่น่าตื่นตะลึง

ในเดือน เม.ย.สตูดิโอจิบลิ ฉายภาพยนตร์การ์ตูนระดับตำนาน 2 เรื่อง ซึ่งยังคงได้รับความนิยมต่อเนื่องมาจนปัจจุบัน คือ ‘โตโร่’ (My Neighbor Totoro) และ ‘สุสานหิ่งห้อย’ (Grave of the Fireflies) โตโตโร่ กลายเป็นหนึ่งในตัวละครที่มีคนรักมากที่สุดของจิบลิ ขณะที่สุสานหิ่งห้อย ซึ่งเป็นเรื่องราวโศกนาฏกรรมหลังการทิ้งระเบิดปรมาณูของสหรัฐ ยังคงได้รับการกล่าวขานว่าเป็นภาพยนตร์สงครามที่ยิ่งใหญ่ที่สุดที่มีการสร้างมา

ในเดือน ต.ค.1988 นินเทนโดเปิดตัวเกม ‘มาริโอ 3’ สำหรับเครื่องเล่นแฟมิคอม นับเป็นการปฏิวัติการเล่นเกม

 

ปีมังกร 2000

เดือน ก.พ.ญี่ปุ่นมีผู้ว่าการนครโอซากาคนแรกที่เป็นผู้หญิง คือ โฮตะ ฟูซาเอะ ซึ่งเธอก้าวมาแทนผู้ว่าการคนเดิมที่ลาออก เดือนต่อมา บริษัทโซนี เปิดตัวเครื่องเล่นเกมเพลย์สเตชัน 2 ซึ่งทำยอดขายสูงสุดตลอดกาลมากกว่า 155 ล้านเครื่องทั่วโลก

ในฤดูร้อนของปี 2000 ธนาคารชาติของญี่ปุ่นออกธนบัตร 2,000 เยน พิมพ์ภาพปราสาทชูริโอกินาวา และภาพของมูราซากิ ชิกิบุ หญิงสูงศักดิ์ผู้ประพันธ์งานวรรณกรรมชิ้นคลาสสิคของญี่ปุ่น ‘The Tale of Genji’ เมื่อต้นศตวรรษที่ 11

ปลายปี 2000 ทางการญี่ปุ่นจับกุม ชิเกโนบุ ฟูซาโก ผู้ก่อตั้ง ‘กองทัพแดงญี่ปุ่น’ ซึ่งเป็นกลุ่มฝ่ายซ้ายสุดโต่งเมื่อปี 1971 เพื่อล้มรัฐบาลและเริ่มก่อการปฏิวัติในดินแดนต่างๆ ทั่วโลก กลุ่มดังกล่าวเคยปล้นเครื่องบินและจับผู้โดยสารเป็นตัวประกัน รวมถึงพยายามโจมตีสถานทูตฝรั่งเศสในกรุงเฮกเมื่อปี 1974 เขาถูกจำคุกเป็นเวลา 20 ปี และพ้นโทษเมื่อ พ.ค.2022

สำหรับชาวตะวันออก ระบบวงรอบนักษัตรจีน ฝังรากลึกอยู่ในวัฒนธรรมมายาวนาน และเชื่อว่า มังกร ซึ่งเป็นหนึ่งในนักษัตรเป็นสัญลักษณ์ของความแข็งแกร่ง กล้าหาญ และการมีโชคดี