คนมักจะกล่าวกันว่า "อเมริกา คือ ดินแดนแห่งโอกาส" ซึ่งแน่นอนคนมักพูดถึง "โอกาสรวยล้นฟ้า" ของคนอเมริกันที่น่าจะมากกว่าคนในที่ใดๆ ในโลก หรือกระทั่งโอกาสจะมีบ้าน มีรถ มีชีวิตสไตล์อเมริกันดรีม
มักจะกล่าวกันด้วยว่า คนที่ไม่ทำงานเท่านั้นที่จะไม่มีเงินใช้ในสังคมอเมริกา แต่ปัญหาคือ ในโลกยุคปัจจุบันที่มนุษย์อายุยืนกว่าในอดีต คนมักจะมีอายุยืนยาวไปจนถึงจุดที่ไม่สามารถทำงานใดๆ ในตลาดแรงงานไหว หรือกระทั่งอาจทำงานไหว แต่ไม่มีนายจ้างจะอยากจ้างไปทำงาน ดังนั้น การพูดว่า "ถ้าทำงานก็ไม่อดตาย" ในอเมริกา จึงเป็นอคติของคนหนุ่มสาวในวัยทำงาน เพราะคนจำนวนไม่น้อยในสังคมอเมริกาอาจทำงานมาตลอดชีวิต แต่บั้นปลาย "หมดตัว" ล้มละลายกลายเป็นคนไร้บ้านก็มีมากมาย
เคยมีงานวิจัยออกมาในปี 2019 เพื่อดูสาเหตุที่คนอเมริกันล้มละลาย สาเหตุก็น่าจะเป็นสิ่งที่คนในประเทศพัฒนาแล้วทั้งหลายเข้าใจไม่ได้ เพราะประมาณ 2 ใน 3 ของคนอเมริกันที่ล้มละลาย ล้มละลายจากค่ารักษาทางการแพทย์ คือไปรักษาพยาบาลมา บิลออกมาเป็นหนี้หัวโตระดับมากกว่าสินทรัพย์ที่มี ก็เลยยื่นล้มละลาย โดยถ้าคิดเป็นจำนวนครอบครัวที่ล้มละลายต่อปี มันสูงถึง 500,000 ครอบครัว
แน่นอนส่วนใหญ่เกิดจากการที่สหรัฐอเมริกาไม่มีระบบประกันสุขภาพถ้วนหน้าของรัฐที่จะการันตีว่า ประชาชนที่เจ็บป่วยจะไม่ล้มละลายจากค่ารักษาพยาบาล เพราะแม้แต่ประกันสุขภาพของรัฐก็มีเพดานงบ และการครอบคลุมที่จำกัด ซึ่งการรักษาอื่นๆ ที่ประกันสุขภาพไม่ครอบคลุมก็อาจทำให้ล้มละลายได้
แต่อีกส่วนหนึ่ง ประกันสุขภาพเอกชนของอเมริกาก็มีชื่อเสียงในการตุกติกไม่ให้เคลมประกัน ซึ่งเรื่องนี้เป็นที่รู้ทั่วกันแค่ไหน ก็ระดับที่ CEO ของบริษัทประกันสุขภาพเจ้าใหญ่ของอเมริกาอย่าง UnitedHealthcare โดนสังหารในวันที่ 4 ธันวาคม 2024 แล้วคนอเมริกันยกให้ "มือปืน" อย่าง Luigi Mangione กลายเป็นฮีโร่ไป
ทั้งหมดนี้ ทำให้คนอเมริกันยิ่งแก่ก็ยิ่งมีโอกาสล้มละลาย ซึ่งในยุคปัจจุบันก็ปฏิเสธไม่ได้ว่า "ความกลัว" นี้มากกว่ายุคใดๆ
ผลสำรวจของบริษัทประกันอย่าง Allianz ในช่วงต้นปี 2025 ชี้ว่าคนอเมริกันประมาณ 2 ใน 3 รู้สึกกลัวว่าตัวเองจะ "เงินหมด" ก่อนตาย ระดับที่กลัวยิ่งกว่า "ความตาย" จริงๆ โดยสิ่งที่น่าสนใจคือ คนกลุ่มที่กลัวสุดคือ Gen X ที่เตรียมตัวเกษียณ ที่กลัวกัน 7 ใน 10 เลย รองลงมาคือ Gen Y ที่มองการเกษียณอยู่ลิบๆ 2 ใน 3 ส่วนที่กลัวน้อยสุดคือ Baby Boomer ที่อยู่ในวัยเกษียณแล้ว แต่คนวัยนี้ถึง 6 ใน 10 ก็มีความกังวลว่าเงินจะไม่พอใช้ไปจนถึงตัวเองตาย
ถามว่าอะไรทำให้คนอเมริกากลัวที่สุด เอาจริงๆ ไม่ใช่ค่ารักษาพยาบาลตรงๆ เพราะแม้ว่าจะเป็นเหตุให้คนอเมริกันล้มละลายมากที่สุด แต่คนอเมริกันก็ไม่ได้ "กลัว" แต่สิ่งที่ "กลัว" คือภาพรวมของภาวะเงินเฟ้อมากกว่า ซึ่งกลุ่มคนที่ตระหนักจริงๆ ถึงหายนะเงินภาวะเงินเฟ้อ คือ คนกลุ่ม Baby Boomer ที่ผ่านภาวะเงินเฟ้อช่วงโควิดและสงครามรัสเซีย-ยูเครนมาสดๆ ร้อนๆ
จริงๆ นี่ก็เป็นเรื่องใหญ่มาก เพราะถ้าเราเคยอ่านเรื่องราวของคนแก่อเมริกันที่ตกระกำลำบาก แน่นอนส่วนหนึ่งกลายเป็นคนไร้บ้านเพราะต้องขายบ้านทิ้งมาเป็นค่ารักษาพยาบาลจริง แต่อีกจำนวนหนึ่งก็ยังไม่ได้ลำบากขนาด "ไร้บ้าน" แม้ว่าเงินจะไม่พอซ่อมบ้านซ่อมรถเวลาพัง
แน่นอนอีก ถ้าไปดูประวัติคนเหล่านี้ หลายคนเตรียมตัวเกษียณมาอย่างดี เกิดป่วยหนักจ่ายค่ารักษาไปทีก็เละทุกราย เพราะถ้าพอรู้ พวกค่ารักษาพยาบาลในอเมริกาแพงขึ้นรวดเร็วมาก ระดับเตรียมเงินมาดีแค่ไหนก็ยากจะรอด ซึ่งพอเงินก้อนใหญ่หายไปจากการจ่ายค่ารักษาพยาบาล พวกเงินบำนาญประกันสังคมไม่พอใช้หลังโควิด และราคาทุกอย่างแพงขึ้น ก็เรื่องปกติมาก
ถ้าเราได้อ่านเรื่องราวคนอเมริกัน "จังหวะนรก" มันมีจริงๆ หลายคนเริ่มป่วยในทศวรรษ 2010 เลยเลือกจะ "เกษียณเร็ว" มารักษาตัวเพราะมองว่าเงินเกษียณยังไงก็พอ แต่พอเจอค่ารักษาจริงเข้าไป เงินเก็บที่เคยมีก็หมดเกลี้ยง บำนาญประกันสังคมตอนแรกก็พออยู่ แต่เจอราคาข้าวของที่ขึ้นไปมหาาศาลระหว่างปี 2020-2024 เงินบำนาญที่ได้ก็ไม่พอ
เราต้องการเข้าใจก่อนว่า แม้ว่าจะมีระบบปรับเงินบำนาญประกันสังคมขึ้นตามอัตราเงินเฟ้อ (เรียกกันว่า Cost-of-Living Adjustment หรือ COLA) แต่ความเป็นจริง ทุกคนที่เคยเทียบอัตราเงินเฟ้อกับค่าครองชีพจริงๆ จะรู้ว่าค่าครองชีพจริงนั้นมักจะขึ้นเร็วกว่าอัตราเงินเฟ้อ เพราะค่าใช้จ่ายในชีวิตหลักๆ เลยคือค่าอาหาร และค่าน้ำมัน ซึ่งสินค้าสองหมวดนี้ราคาขึ้นเร็วกว่าอัตราเงินเฟ้อ
เอาง่ายๆ ระหว่างปี 2020-2025 เงินบำนาญคนอเมริกันปรับขึ้นมาราวๆ 25% แต่ราคาเนื้อวัวบดขึ้นมาประมาณ 45% ส่วนราคาน้ำมันเชื้อเพลิงรถยนต์ขึ้นมาถึงประมาณ 60% เป็นต้น
นี่เป็นภาพคร่าวๆ ที่จะทำให้เห็นว่า การปรับเพิ่มเงินประกันสังคมสู้อะไรไม่ได้เลยกับค่าใช้จ่ายที่คนอเมริกันเจอจริงๆ ในชีวิต เพราะมันขึ้นเร็วกว่าเงินประกันสังคมเยอะ
นี่ทำให้ก็ไม่น่าแปลกใจเลยที่คนอเมริกันจะกลัว "หมดตัวก่อนตาย" กันจริงจังระดับตายไม่กลัว กลัวหมดตัว เพราะการเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องของค่าครองชีพใน "ดินแดนแห่งโอกาส" นี้ ก็ทำให้เรารู้ว่ามันเป็นไม่ใช่แค่ดินแห่งแห่ง "โอกาสสร้างตัว" แต่เป็นดินแดนแห่ง "โอกาสหมดตัว" ด้วยเช่นกัน
อ้างอิง
Americans Are More Afraid of Going Broke Than Dying
Americans Are More Worried About Running Out of Money Than Death
This is the real reason most Americans file for bankruptcy
Cost-Of-Living Adjustments
Average Price: Ground Beef
Petroleum & Other Liquids
