ชาวญี่ปุ่นที่ปัจจุบันอยู่ในวัย 40 ถึง 50 ปี เป็นคนรุ่นที่ถูกเรียกว่า “การจ้างงานในยุคน้ำแข็ง” กำลังมีความเสี่ยงสูงขึ้นที่จะกลายเป็นคนยากจนในตอนแก่ แม้ว่าจะได้รับเงินบำนาญพื้นฐานเต็มจำนวนก็ตาม

แรงงานญี่ปุ่นที่เริ่มเข้าสู่ตลาดแรงงานระหว่างปี 1993 ถึง 2004 ถูกเรียกว่า “การจ้างงานในยุคน้ำแข็ง” เนื่องจากเป็นช่วงเวลาที่เศรษฐกิจญี่ปุ่นชะงักงันในสภาพที่ไม่ต่างจากการถูกแช่แข็ง และดูเหมือนว่า พวกเขาจะต้องพบกับความยากลำบากในชีวิตหลังเกษียณ

ประมาณการณ์ว่า มีชาวญี่ปุ่นรุ่น “ยุคน้ำแข็ง” ทางเศรษฐกิจอยู่ราว 17 ล้านคน ซึ่งเป็นคนรุ่นที่ผ่านความยากลำบากในการหางานทำหลังฟองสบู่เศรษฐกิจแตกเมื่อต้นทศวรรษ 1990 ซึ่งส่งผลให้เศรษฐกิจของญี่ปุ่นแทบหยุดนิ่งต่อมาเป็นระยะเวลายาวนาน

คนรุ่น “ยุคน้ำแข็ง” ทางเศรษฐกิจ มีแนวโน้มได้รับค่าจ้างที่ต่ำในตลอดช่วงปีที่ทำงาน ทำให้ที่ปลายทางคนกลุ่มนี้ต้องจบลงด้วยการพึ่งพาเงินสวัสดิการจากรัฐเป็นหลัก คนรุ่นเศรษฐกิจยุคน้ำแข็งนี้ มีจำนวนมากที่ไม่ได้ทำงานประจำและได้รับค่าแรงไม่สูง จำนวนมากจ่ายเงินสะสมพิเศษเพื่อรับสิทธิประโยชน์เพิ่มเติมจากกองทุนเงินบำนาญพื้นฐานสำหรับพนักงานของรัฐและเอกชนเพียงช่วงสั้นๆ

ซึ่งผู้เชี่ยวชาญของญี่ปุ่นต่างพากันเรียกร้องให้เพิ่มเงินบำนาญ และเตรียมความช่วยเหลือเพื่อสนับสนุนเรื่องที่อยู่อาศัยให้กับคนรุ่นนี้

เงินบำนาญพื้นฐานที่ชาวญี่ปุ่นจะได้รับเมื่อเกษียณจากการจ่ายเงินสะสมติดต่อกันเป็นเวลา 40 ปี ในปีงบประมาณ 2025 เงินบำนาญเต็มจำนวนจะอยู่ที่ 69,308 เยนต่อเดือน หรือราว 15,800 บาท

แต่ทว่า คนที่ถูกจ้างงานในยุคน้ำแข็งนี้ จำนวนมากที่ไม่ได้จ่ายเงินสะสมพิเศษเข้ากองทุน หรือไม่ได้จ่ายในช่วงที่ไม่มีรายได้ ซึ่งส่งผลให้ไม่ได้รับบำนาญรายเดือนเต็มจำนวนหลังเกษียณ ความกลัวนี้ได้เพิ่มสูงขึ้นในบรรดาคนที่จะรับเงินสวัสดิการ

คนที่อายุ 65 ถึง 74 ปีที่อาศัยอยู่ใน 23 เขตของโตเกียว จำนวนเงินรายเดือนที่จะได้รับจากสวัสดิการ ซึ่งรวมเงินช่วยเหลือค่าเช่าบ้านแล้ว รวมทั้งสิ้นอยู่ที่ 130,580 เยน หรือราว 29,700 บาทต่อเดือน โดยผู้ที่รับบำนาญจะได้รับการยกเว้นค่ารักษาพยาบาลและบริการดูแลผู้สูงอายุ

แม้สิทธิประโยชน์จากสวัสดิการจะได้รับการทบทวนให้สอดคล้องกับค่าครองชีพและสถานการณ์เงินเฟ้อ แต่เงินบำนาญพื้นฐานกลับมีการปรับขึ้นไม่ทันกับอัตราเงินเฟ้อ ทำให้เกิดช่องว่างระหว่างสวัสดิการกับเงินบำนาญพื้นฐานที่ถ่างกว้างขึ้น

เงินบำนาญพื้นฐานมีการปรับใหม่และกำหนดไว้ล่วงหน้าไปจนถึงปีงบประมาณ 2057 แต่เมื่อคนรุ่นการจ้างงานยุคน้ำแข็งเข้าสู่วัย 70 และ 80 ปี เงินบำนาญพื้นฐานที่ได้รับ ค่าเงินของเงินที่จะได้รับจะมีค่าน้อยกว่าปัจจุบันราวร้อยละ 30  เพื่อแก้ไขสถานการณ์นี้ รัฐบาลญี่ปุ่นหวังที่จะปฏิรูปบำนาญพื้นฐานโดยจะมีการพิจารณาในสภาปลายมิถุนายนนี้

โคเฮย์ โคมามูระ ศาสตราจารย์ด้านนโยบายทางสังคม มหาวิทยาลัยเคโอ เสนอว่า รัฐบาลควรพิจารณาเพิ่มการสนับสนุนในด้านที่อยู่อาศัย และความเป็นอยู่ของคนรุ่นเศรษฐกิจยุคน้ำแข็งนี้

“คนรุ่นยุคน้ำแข็งจำนวนมากไม่ได้แต่งงาน และจะต้องอยู่ตัวคนเดียวในยามแก่ พวกเขาจะยิ่งมีสุขภาพเสื่อมโทรม ถ้าเราพัฒนาบ้านที่อยู่ร่วมกันสำหรับผู้สูงอายุ โดยให้การดูแลและสนับสนุนให้พวกเขามาอยู่ร่วมกัน ผมคิดว่าจะสามารถลดต้นทุนค่าใช้จ่ายของพวกเขา และยังช่วยป้องกันไม่ให้พวกเขาโดดเดี่ยวและยากจนอีกด้วย” ศาสตราจารย์โคเฮย์กล่าว

ที่มา
Japan's 'ice age' employment generation is at risk of poverty during retirement