การมีบ้านเป็นของตัวเองในย่านที่เป็นสถานที่เกิดและเติบโต ไม่ใช่เรื่องง่ายสำหรับเมืองใหญ่อย่างมหานครลอนดอนที่ซึ่งราคาที่อยู่อาศัยแพงลิบ แต่คนในชุมชนลูอิสแฮมร่วมกันผลักดันและทำให้เกิดโครงการบ้านในราคาที่พวกเขาจับต้องได้สำเร็จ

เอ็มมา อีแวนเจลิสตา คุณครูวัย 33 ปี เกิดและโตในย่านลูอิสแฮมทางตอนใต้ของลอนดอน เธออาศัยอยู่ที่บ้านของพ่อแม่มาตลอด และเชื่อมั่นว่า ไม่มีทางเป็นไปได้เลยที่เธอจะมีบ้านเป็นของตัวเองในบริเวณชุมชนที่เธออาศัยอยู่

จนกระทั่ง เกิดโครงการที่ไม่มีคนในชุมชนเชื่อว่าจะเป็นจริงได้ จากการรณรงค์ผลักดันร่วมกันของคนในชุมชนร่วมกับองค์กรไม่แสวงผลกำไร จนทำให้สามารถนำที่ดินของโรงรถเก่าย่านลูอิสแฮมมาสร้างเป็นโครงการที่อยู่อาศัยในราคาที่คนในชุมชนเอื้อมถึง ทำให้ไม่ต้องย้ายออกไปไกลจากบ้านเกิดและได้อยู่คนใกล้กับครอบครัวและคนที่รู้จักมักคุ้นกันมาตลอดทั้งชีวิต

โครงการลอนดอน ซิติเซน เฮ้าส์ เฟสแรกเริ่มการก่อสร้างในปี 2021 มีจำนวน 11 ห้อง เปิดผู้อยู่อาศัยเข้าพักเมื่อต้นปี 2023 โดยตั้งราคาขายที่ราว 2 ใน 3 ของราคาบ้านที่ซื้อขายกันในตลาดอสังหาริมทรัพย์ อพาร์ตเมนต์ที่มี 1 ห้องนอน ราคาอยู่ที่ 215,000 ปอนด์ ส่วนอพาร์ตเมนต์ 2 ห้องนอน ราคา 272,500 ปอนด์  

โครงการลอนดอน ซิติเซน เฮ้าส์ เป็นดอกผลของการเคลื่อนไหวต่อสู้ที่ยาวนานถึง 10 ปี ที่นำโดยคนในชุมชนร่วมกับ London Community Land Trust (CLT) องค์กรไม่แสวงกำไรที่ทำงานร่วมกับชุมชนเพื่อทำให้เกิดบ้านถาวรในราคาที่คนในชุมชนเป็นเจ้าของได้ โดยที่คนในชุมชนมีส่วนร่วมและเป็นผู้ตัดสินใจในทุกขั้นตอน

การรณรงค์เริ่มต้นในปี 2014 จากการที่ชาวเมืองลูอิสแฮมพูดคุยกันถึงความท้าทายที่พวกเขาจะต้องเผชิญ และพบว่าปัญหาเรื่องการไม่มีบ้านในย่านนั้นในราคาที่พวกเขาพอจะเป็นเจ้าของได้ถูกนำมาเป็นประเด็นในการเคลื่อนไหว โดยเข้าเรียกร้องกับนายกเทศมนตรีและผู้ท้าชิงตำแหน่งให้หาที่ดินที่เหมาะสมสำหรับการสร้างบ้านในโครงการของ CLT ชาวชุมชนราว 400 คนเห็นร่วมกับว่าที่นายกเทศมนตรีในหลักการว่า จะหาพื้นที่ทำโครงการบ้านดังกล่าว แต่ไม่สามารถหาได้ จนกระทั่งผู้นำชุมชนเดินสำรวจไปตามถนนในลูอิสแฮมและบันทึกพื้นที่ที่มีศักยภาพจะทำโครงการเอาไว้ได้จำนวน 43 แห่ง และนำไปเสนอต่อสภาเทศบาล ขณะเดียวกันLewisham Citizens องค์กรไม่แสวงผลกำไรของเมืองก็ร่วมทำการรณรงค์เพื่อให้แนวคิดดังกล่าวได้รับการสนับสนุนในวงกว้าง

วันที่ 23 มีนาคม ปี 2016 นายกเทศมนตรีมหานครลอนดอนเดินทางมาที่ลูอิสแฮม และทำงานร่วมกับ Lewisham Citizens และ London CLT ในการพัฒนาโครงการบ้านราคาจับต้องได้ โดยเลือกใช้พื้นที่โรงรถเก่า และกลายเป็นชัยชนะครั้งใหญ่ของคนในชุมชนซึ่งมีความเป็นไปได้ที่จะเป็นเจ้าของที่อยู่อาศัยในราคาที่จ่ายไหว และยังคงรักษาคนที่เกิดและเติบโตในย่านเดียวกันเอาไว้ด้วยกัน  

ในการดำเนินโครงการ คนในท้องถิ่นเป็นผู้นำตลอดทั้งกระบวนการ และเป็นคนตัดสินใจหลักในเรื่องต่างๆ ตั้งแต่เรื่องที่ดิน เงิน การออกแบบ การวางผังและการจัดการที่ตอบสนองต่อความต้องการของท้องถิ่น รวมถึงร่วมกันตัดสินใจเลือกบริษัทสถาปนิกที่จะออกแบบอาคาร

Archio บริษัทสถาปนิกที่ได้รับการคัดเลือกจัดเวิร์คชอป โดยให้คนในชุมชนและท้องถิ่นเข้าร่วมในการออกแบบและสร้างโมเดลอาคาร และระดมไอเดียต่างๆ ร่วมกัน มีชาวบ้านมากกว่า 30 คนมาร่วมแบ่งปันเรื่องราวของพื้นที่ และผลกระทบที่จะเกิดจากการพัฒนาโครงการ มีนักเรียน 48 คนจากโรงเรียนประถมในพื้นที่มาร่วมเวิร์คชอปการออกแบบสวนของชุมชน และในปี 2017 London CLT ตั้งแกนนำกลุ่มของผู้ที่จะเข้าอยู่อาศัยในบ้านของโครงการ โดยมีการประชุมประจำเดือนเพื่อร่วมกันตัดสินใจในเรื่องต่างๆ รวมถึงรายละเอียดของสิ่งที่ต้องการให้มีอยู่ในบ้าน  

การก่อสร้างเริ่มขึ้นในปี 2021 และผู้อยู่อาศัยรายแรกเข้าพักเมื่อต้นปี 2023 คนในท้องถิ่นยังคงมีส่วนร่วมผ่านการเวิร์คชอปในการออกแบบภูมิทัศน์และพื้นที่ใกล้เคียง มีผู้ลงชื่อจองบ้านพักมากกว่า 1,000 รายสำหรับบ้านใหม่ที่มีอยู่เพียง 11 หลัง    

ช่วง 10 ปีที่ผ่านมา บ้านการเคหะในราคาที่คนทั่วไปจับต้องได้กว่า 200,000 หลังในอังกฤษได้ค่อยๆ หดหาย ขณะที่ จำนวนที่อยู่อาศัยที่คนมีกำลังทรัพย์พอจะจ่ายเช่าได้ลดลงไปราวหนึ่งในสามนับตั้งแต่มีการระบาดใหญ่ของโควิด ขณะที่ในปี 2022 ราคาบ้านเพิ่มสูงขึ้นจนทำลายสถิติ

“มันเปลี่ยนชีวิตของฉันกับคู่ของฉันไปเลย ทำให้เราสามารถคิดเกี่ยวกับเรื่องอนาคตและชีวิตของพวกเราได้ เราไม่เคยมีความมั่นคงแบบนี้มาก่อนเพื่อที่จะเป็นพื้นฐานสำหรับต่อเติมแผนการชีวิตและความฝัน” กิลล์ มาร์ติน หนึ่งในเจ้าของบ้านในโครงการลอนดอน ซิติเซน เฮ้าส์กล่าว

London  CLT เริ่มต้นสร้างบ้าน 34 หลังในลูอิสแฮม และมีโครงการที่จะสร้างเพิ่มขึ้นอีกมากกว่า 150 หลัง

“ในปี 2022 ตอนที่ฉันสะดุดกับซิติเซนเฮ้าส์ของ CLT ฉันเกือบที่จะไม่ไปลงชื่อเอาไว้ เพราะมันดูดีเกินกว่าที่จะเป็นไปได้จริง แต่ฉันรู้สึกขอบคุณตัวเองที่ฉันลงชื่อเอาไว้ หนึ่งปีต่อมา ฉันก็ได้ย้ายเข้าไปอพาร์ทเมนต์ในฝันของฉัน ซึ่งอยู่ไม่ไกลจากที่ทำงานและบ้านของพ่อแม่ ซึ่งฉันเดินได้ มันอบอุ่น ทันสมัย และการได้รู้จักกับเพื่อนบ้านอยู่ก่อนแล้ว มันเป็นโบนัส” เอ็มมากล่าว

อ้างอิง
These south London homes are designed by the community and will always be affordable
Citizens House, Unity Way, Lewisham