สวิตเซอร์แลนด์เป็นชาติที่ราคาสิ่งต่างๆ แพงระดับโลก ดังนั้น อะไรต่อมิอะไรที่ราคาแพงกว่าที่อื่น ก็เลยไม่ได้ทำให้ใครสงสัยเท่าไร เพราะอาหารแบบที่กินที่อื่นราคาไม่เกิน 200-300 บาท ไปสวิสอาจราคาทะลุ 1,000 บาทก็ได้ เป็นต้น
ในความแพงของสวิส สิ่งที่อาจทำให้คนช็อคที่สุด เพราะด้วยความรู้สึกว่า ราคามันไม่ควรจะแพงขนาดนั้น สำหรับคนสวิสเอง ตัวอย่างคลาสสิคอย่างหนึ่งคือ ถุุงขยะ
ในสวิส ถุงขยะเปียกขนาดเล็กสุดที่ขายกันคือ ขนาด 17 ลิตร ซึ่งปกติจะขายกันแพ็คละ 10 ถุง และขายกันประมาณ 10 สวิสฟรัง หรือคิดเป็นเงินไทยก็ประมาณ 400 บาท
ถุงขยะหนึ่งใบในสวิส ราคาเริ่มที่ 40 บาท ซึ่งก็แน่นอน เป็นราคาที่โหดมาก เพราะปริมาณเงินเท่านี้ สามารถเอาไปกินสตรีทฟู้ดจนอิ่มแปล้ในบางประเทศได้เลย (จริงๆ ในไทยก็พอได้ แต่ไม่ใช่ใน กทม.) แต่สำหรับคนสวิส นี่คือราคาของถุงขยะใบเดียว
ทำไมราคามันแพงแบบนี้?
เอาจริงๆ ในสวิสพวกสินค้าอุตสาหกรรมต่างๆ ไม่ได้ราคาแพงกว่าที่อื่นเท่าพวกสินค้าที่มี "บริการ" เข้ามาด้วย เพราะค่าแรงคนสวิสแพงจริง (ดังนั้น "อาหาร" ก็เลยแพง) แต่พวกสินค้าอุตสาหกรรมหรือกระทั่งสินค้าเกษตรพื้นฐานก็ไม่ได้แพงแบบโหดขนาดนั้น ยกตัวอย่างง่ายๆ แบบไปเช็คเว็บเทียบค่าครองชีพแบบ Numbeo มาเร็วๆ ราคาน้ำขวด 1.5 ลิตรในสวิส ราคาประมาณ 40 บาท อาหารหลักอย่างมันฝรั่ง ราคากิโลกรัมละ 90 บาทอะไรแบบนี้ คือมันแพงกว่าบ้านเราแน่ แต่ไม่ได้แพงแบบที่เข้าใจไม่ได้
เราก็จะเห็นเลยว่า การที่ถุงขยะหนึ่งใบราคาเท่าน้ำขวด 1.5 ลิตร มันไม่น่าจะใช่ละ เพราะถ้าเทียบกัน บ้านเราถุงขยะไซส์เล็กมันตกราคาใบละ 2-3 บาท ส่วนน้ำขวด 1.5 ลิตร ถ้าซื้อแยกเป็นขวดๆ ก็น่าจะตกขวดละ 10-15 บาท ซึ่งก็ต้องไม่ลืมว่าปกติ "น้ำดื่มบรรจุขวดพลาสติก" บ้านเราถือว่าราคาถูกกว่าในต่างประเทศที่ "น้ำก๊อกดื่มได้" และพวก "น้ำขวด" ส่วนใหญ่จะเป็น "น้ำแร่" อยู่แล้ว พูดง่ายๆ ก็คือ ในขณะที่บ้านเราน้ำขวดราคาถูกแล้ว ราคาถุงขยะก็ยังจะถูกไปกว่านั้นอีก
ดังนั้น เราจะเห็นเลยว่า การที่ถุงขยะใบเดียวราคาเท่าน้ำขวดมันไม่ใช่เรื่องปกติ มันมีอะไรแปลกๆ ในราคาถุงขยะที่สวิสเซอร์แลนด์แน่ๆ และมันก็มีจริงๆ
ในสวิส เค้าจะถือหลักว่า เราต้องจ่ายค่า "กำจัดขยะ" ด้วย ซึ่งนี่เป็นหลักการเพื่อให้มีการทิ้งขยะน้อยลง และก็ต้องเข้าใจอีกว่าขยะที่จะเอาไปกำจัดตามหลักก็คือขยะที่รีไซเคิลไม่ได้ ดังนั้น พวกขยะรีไซเคิลต้องแยกทิ้ง ไม่เอาไปใส่รวมกับพวกถุงขยะเพื่อการกำจัด และถ้ามีการแอบเอาขยะที่รีไซเคิลได้ใส่ปนไป แล้ว "ผู้ตรวจการขยะ" (ใช่ครับ เค้ามีผู้ตรวจการ) ไปค้นเจอ เราก็จะเจอปรับ
ดังนั้น ในแง่นี้ การที่ถุงขยะแพง ก็เพราะเค้ารวม "ค่ากำจัดขยะ" เอาไว้ด้วย ซึ่งประเทศอื่นเค้าไม่ทำกัน เพราะเรื่องอะไรแบบนี้ก็ช็อคประเทศเพื่อนบ้านอย่างเยอรมนีเช่นกัน เพราะมีคนเคยเอาเรื่องราคาถุงขยะในสวิสมาเล่าใน TikTok และคนเยอรมันก็งง เพราะในเยอรมันไม่มีคอนเซ็ปต์แบบนี้ ราคาถุงขยะเลยถูกกว่ามาก
สุดท้าย ถ้าจะให้ซับซ้อนไปอีก การซื้อถุงขยะในสวิส ต้องซื้อให้ถูกต้องตามเขตเทศบาล แต่ละเขตเทศบาลมีต้นทุนการกำจัดขยะที่ต่างกัน ดังนั้น มันก็จะสะท้อนมาในราคาถุงขยะที่ต่างกัน ซึ่งก็ไม่ต้องห่วงว่าจะงง เพราะปกติถุงขยะที่ขายๆ กันก็จะมีตัวหนังสือเขียนอยู่แล้วว่า มันเป็นถุงสำหรับเขตเทศบาลไหน ซึ่งเราก็ต้องรู้ว่าบ้านเราอยู่ในเขตไหน และซื้อให้ถูก จะได้ไม่โดนปรับ
ในสวิส เค้าจะถือหลักว่า เราต้องจ่ายค่า "กำจัดขยะ" ด้วย ซึ่งนี่เป็นหลักการเพื่อให้มีการทิ้งขยะน้อยลง และก็ต้องเข้าใจอีกว่าขยะที่จะเอาไปกำจัดตามหลักก็คือขยะที่รีไซเคิลไม่ได้ ดังนั้น พวกขยะรีไซเคิลต้องแยกทิ้ง ไม่เอาไปใส่รวมกับพวกถุงขยะเพื่อการกำจัด และถ้ามีการแอบเอาขยะที่รีไซเคิลได้ใส่ปนไป แล้ว "ผู้ตรวจการขยะ" (ใช่ครับ เค้ามีผู้ตรวจการ) ไปค้นเจอ เราก็จะเจอปรับ
แน่นอนว่า เรื่องพวกนี้อาจห่างจากไกลจากพวกเราชาวไทยมาก เพราะในไทยเราไม่จำเป็นต้องแยกขยะตอนทิ้งให้รถเก็บขยะมาเก็บด้วยซ้ำ ซึ่งว่ากันตรงๆ นี่ก็เป็นภาวะที่ปกติมากๆ ของประเทศกำลังพัฒนาที่เป็น "ที่ทิ้งขยะ" ของโลกอยู่แล้ว เพราะในบรรดาประเทศพัฒนาแล้ว เหตุผลหนึ่งที่เค้าต้องแยกขยะกันอย่างจริงจังก็คือ เค้าต้องแยกขยะเป็นส่วนๆ เพื่อส่งไป "จัดการ"
การจัดการโดยพื้นฐานทั่วไปในชาติตะวันตกจะไม่ "ฝังกลบ" แล้ว เพราะมันจะทำให้เกิดภูเขาขยะ แต่วิธีจัดการของเค้าคือเอาไปเผาให้หมด ซึ่งเป็นทางเดียวที่จะกำจัดขยะได้อย่างถูกสุขอนามัย ซึ่งบางครั้งเค้าก็จะเอาความร้อนที่เกิดจากการเผาขยะไปสร้างพลังงานไฟฟ้าใช้ด้วย แต่ทั้งหมดทั้งมวล การเอาขยะไปเผามีต้นทุนมากกว่าการ "ฝังกลบ" และนี่เป็นสาเหตุที่ประเทศอย่างสวิตเซอร์แลนด์ทำการเก็บ "ค่ากำจัดขยะ" ผ่านราคาถุงขยะ เพราะในสวิสเค้ามีมาตรฐานว่า ขยะทั้งหมดที่ถูกใส่ถุงต้องเอาไปเผาให้หมด ซึ่งการเก็บค่าถุงแพงๆ ส่วนหนึ่งเป็นการกระตุ้นให้คนสร้างขยะน้อยลงด้วย เพราะประเทศอากาศดีอย่างสวิสก็คงไม่ต้องการเผาขยะมากมายเท่าไร
อย่างไรก็ดี สำหรับประเทศอื่นๆ ที่รู้สึกว่า การเผาขยะมันไม่ดีอย่างจริงจังต่อ "รอยเท้าคาร์บอน" ของประเทศ บางทีเค้าก็จะมีเทคนิคในการส่งขยะไปทิ้งต่างประเทศ ซึ่งนี่ก็ทำให้ขยะไม่ต้องจากชาติตะวันตกไม่น้อย มันมาลงเอยที่บ้านเราหรือแถวบ้านเรานี่แหละครับ
อ้างอิง
Why are garbage bags so expensive in Switzerland?
Swiss Saturdays: you pay what you waste
Cost of Living in Zurich
Waste bag charge
