ผู้สื่อข่าวรายงานว่า เมื่อวันที่ 29-30 มิ.ย. ที่ผ่านมามีรายงานข่าวจากสหพันธ์เกษตรภาคใต้ (สกต.) ถึงกรณีที่ศาลจังหวัดเวียงสระได้นัดสืบพยานการพิจารณาคดีของ ดำ อ่อนเมือง นักปกป้องสิทธิในที่ดินชุมชนสันติพัฒนา ซึ่งเป็นหนึ่งในสมาชิกของสหพันธ์เกษตรกรภาคใต้ (สกต.)  ที่ถูกลอบสังหารเมื่อวันที่ 20 ต.ค. 2563 และสามารถหลบกระสุนปืนแบบฉิวเฉียดเอาชีวิตรอดมาได้ ซึ่งก่อนหน้านี้ในวันที่ 8 ก.พ. 2564 ที่ผ่านมาศาลได้นัดพร้อมตรวจพยานหลักฐานในคดีเป็นครั้งแรก

คดีดังกล่าวนี้เกิดขึ้นเมื่อวันที่ 20 ตุลาคม 2563 เวลา 01.00 น. ขณะที่ ดำ อ่อนเมือง นักปกป้องสิทธิในที่ดินและสมาชิกชุมชนสันติพัฒนาอีกจำนวน 4  คน กำลังทำหน้าที่รักษาความปลอดภัยให้กับชุมชนบริเวณทางเข้าชุมชน คนร้ายได้บุกเข้ามาและนำปืนจ่อยิงเข้าไปที่ศีรษะของ ดำ แต่โชคดีรอดมาได้ ต่อมาทราบชื่อคนร้าย และเชื่อว่าเป็นคนงานของบริษัทเอกชนที่มีข้อพิพาทกับชุมชนมาก่อน หลังก่อเหตุได้ขับรถยนต์หลบหนีไป

ดำและนักปกป้องสิทธิในที่ดินชุมชนสันติพัฒนา แจ้งเจ้าหน้าที่ตำรวจสถานีตำรวจภูธรบางสวรรค์เข้ามาตรวจพื้นที่เกิดเหตุและเจ้าหน้าที่ตำรวจได้ติดตามที่บ้านของ สมพร คนร้ายและดำเนินการจับกุมพร้อมกับอาวุธปืนที่เกิดเหตุ และได้ดำเนินการตามกฎหมาย ในความผิดฐานพยายามฆ่าผู้อื่น ตามประมวลกฎหมายอาญา และมีอาวุธปืนและเครื่องกระสุนปืนไว้ในครอบครองโดยไม่ได้รับอนุญาต พาอาวุธปืน ติดตัวไปในเมือง หมู่บ้าน หรือทางสาธารณะ โดยไม่ได้รับอนุญาตและไม่มีเหตุสมควร  ตาม พ.ร.บ.อาวุธปืน เครื่องกระสุนปืน วัตถุระเบิด ดอกไม้เพลิง และสิ่งเทียมอาวุธปืน

อำพร  สังข์ทอง ทนายความของ ดำ กล่าวภายหลังการพิจารณาคดีเสร็จสิ้นว่า วันที่  29-30 มิ.ย.ที่ผ่านมาเป็นการสืบพนายโจทก์และพยานจำเลย ซึ่งในส่วนของพยานโจทก์ตัวผู้เสียหายคือ ดำ อ่อนเมือง ได้ยืนยันถึงเหตุการณ์ความเป็นมาว่ามันเกิดจากสาเหตุอะไร ซึ่งตัวผู้เสียหายเองมีความเชื่อว่าเกิดมาจากสาเหตุความขัดแย้งระหว่างชุมชนกับบริษัทเอกชนในพื้นที่ที่มีข้อพิพาทกันอยู่ โดยนายดำได้ยืนยันว่ามูลเหตุจูงใจน่าจะเกิดมากจากเรื่องนี้ และในส่วนของพยานแวดล้อม ซึ่งเป็นพยานอีกคนหนึ่งก็ยืนยันในข้อเท็จจริงที่ว่าเห็นเหตุการณ์ร่วมกัน และยืนยันตัวคนร้าย  

ทนายความ กล่าวอีกว่า ในส่วนของพนักงานสอบสวนก็ได้รวบรวมพยานหลักฐานและมาเบิกความยืนยันพยานหลักฐานที่เก็บได้จากที่เกิดเหตุ หรือว่าการตรวจดีเอ็นเอทางนิติวิทยาศาสตร์ที่เข้ากันได้กับจำเลย ซึ่งเป็นการยืนยันตัวจำเลย ซึ่งจำเลยเองเขาก็ปฏิเสธโดยอ้างว่าไม่ได้มีเจตนาที่จะฆ่า  แต่เราดูพฤติการณ์แล้วน่าจะเข้าข่าย แต่ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของศาล ซึ่งจะชั่งน้ำหนักของพยานหลักฐานทั้งหมดและดูว่าเจตนาของจำเลยนั้นเป็นการพยายามฆ่าตามฟ้องของพนักงานอัยการหรือไม่ เพราะการใช้อาวุธปืนเป็นอาวุธที่ร้ายแรงตามสภาพอยู่แล้วในการเล็งไปที่ใครสักคนหนึ่งเจตนาก็เห็นชัดอยู่ ซึ่งหลังจากศาลได้สืบพยานโจทก์และจำเลยเสร็จสิ้นแล้วได้นัดฟังคำพิพากษาในวันที่ 26 สิงหาคม 2564 เวลา 09.00 น. 

"ในส่วนของพยานหลักฐานที่เราสืบมาเราก็ไม่ได้มีความกังวลอะไร แต่ลุงดำซึ่งเป็นผู้เสียหายก็มีความเป็นกังวล หากคดีพลิก หรือไม่เป็นไปตามที่เราคาดหมายก็กังวลในเรื่องของความปลอดภัย อย่างไรก็ตามถ้าเกิดผลของคดียังไม่เป็นไปตามวัตถุประสงค์ที่เราต้องการ เราก็จะสู้กันต่อเพราะยังมีชั้นอุทธรณ์และชั้นฎีกาต่อได้” ทนายความ กล่าว

ด้าน ปรานม สมวงศ์ จาก Protection International กล่าวว่า เราทราบมาว่า ผู้แทนพิเศษของสหประชาชาติด้านการคุ้มครองนักปกป้องสิทธิฯ คุณMary Lawlor และผู้รายงานพิเศษกรณีการวิสามัญฆาตกรรมหรือการสังหารโดยพลการคุณAgnes Callamard  ได้ส่งหนังสือทวงถามรัฐบาลไทยถึงมาตรการที่ชัดเจนที่มีต่อการดูแลความปลอดภัยของนายดำและชุมชนสันติพัฒนาสมาชิกสกต. หนังสือของผู้แทนของสหประชาชาติทั้งสองท่านได้ไฮไลท์อนุสัญญาว่าด้วยสิทธิพลเมืองและสิทธิทางการเมืองข้อ 6 ที่พูดถึงการคุ้มครองสิทธิในชีวิต อีกทั้งยังมีข้อมูลว่าหนังสือของสหประชาชาติยังได้ส่งถึงบริษัทปาล์มน้ำมัน เพื่อให้บริษัทให้ข้อมูลเพิ่มถึงมาตรการที่มีเพื่อเยียวยาผลกระทบด้านสิทธิมนุษยชนตามแนวทางหลักการของสหประชาชาติเรื่องธุรกิจและสิทธิมนุษยชน

สำหรับ สหพันธ์เกษตรกรภาคใต้ (สกต.) ที่ ดำเป็นสมาชิกอยู่นั้นเกิดจากการรวมตัวกันของกลุ่มเกษตรกรรายย่อยและแรงงานไร้ที่ดินในพื้นที่ภาคใต้ ของประเทศไทยตั้งแต่ปี พ.ศ. 2546 เพื่อตรวจสอบพื้นที่บริษัทเอกชนที่หมดสัญญาเช่า แต่ยังคงใช้ประโยชน์ในที่ดินดังกล่าว โดยร่วมกันเรียกร้อง ผลักดันให้ชาวบ้านได้เข้าไปใช้สิทธิในที่ดินทำกินและที่อยู่อาศัย นอกจากนี้ยังผลักดันกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับสิทธิในที่ดิน สิทธิเกษตรกร สิทธิสตรี สิทธิชุมชน สิทธิในการสร้างชุมชนใหม่ และการมีส่วนร่วมของภาคประชาชนในการบริหารจัดการทรัพยากร เพื่อลดความเลื่อมล้ำในการถือครองที่ดิน สร้างความเป็นธรรมในสังคม และส่งเสริมหลักการสิทธิมนุษยชนและ ประชาธิปไตย  สหพันธ์เกษตรกรภาคใต้ ปัจจุบันประกอบด้วย 5 ชุมชน ได้แก่ ชุมชนสันติพัฒนา ชุมชนคลองไทรพัฒนา ชุมชนก้าวใหม่ ชุมชนน้ำแดงพัฒนา และชุมชนเพิ่มทรัพย์ 

ที่ผ่านมา สมาชิกของสกต. โดยเฉพาะชุมชนคลองไทรพัฒนา นอกจากต้องต่อสู้เรื่องสิทธิการเข้าถึงที่ดินและสิทธิการก่อตั้งชุมชนใหม่แล้ว ยังต้องหาแนวทางในการรับมือและต่อสู้กับกลุ่มอิทธิพลมืดมาโดยตลอด โดยที่ผ่านมามีสมาชิกของ สกต. ถูกลอบสังหารตั้งแต่ปี พ.ศ. 2553 – พ.ศ. 2558 จำนวน 4 ราย คือ คือ นายสมพร พัฒภูมิ ถูกสังหารปี 2553 ,นางปราณี บุญรักษ์ และนางมลฑา ชูแก้ว ถูกสังหารปี 2555 ,นายใช่ บุญทองเล็ก ถูกสังหารปี 2558 ซึ่งการลอบสังหารทั้ง 4 รายนั้นยังไม่สามารถนำผู้กระทำผิดมาลงโทษได้แต่อย่างใด และเมื่อปี 2559 ถูกลอบยิงบาดเจ็บสาหัสอีก 1 ราย