การตื่นนอนขึ้นมาตอนดึกช่วงตีสองหรือตีสาม แล้วตาค้างอาจไม่ใช่เป็นเพราะว่า เรามีปัญหาเรื่องการนอนหลับเสมอไป เมื่อนักวิจัยพบว่า การตื่นขึ้นมากลางดึกนั้นเป็นเรื่องปกติของช่วงเวลาส่วนใหญ่ในประวัติศาสตร์ของมนุษย์ และคนในอดีตจะแบ่งการนอนหลับออกเป็น 2 รอบ คือ การนอนรอบแรก และการนอนรอบที่สอง โดยมีช่วงเวลาตื่นขึ้นมา 1 ถึง 2 ชั่วโมงคั่นกลางระหว่างกลางคืน
นักประวัติศาสตร์และนักวิทยาศาสตร์ด้านการนอนหลับ อธิบายว่า การนอนต่อเนื่องกันเป็นเวลา 8 ชั่วโมงในแบบที่เราคุ้นเคยในปัจจุบันนี้ เป็นสิ่งที่เกิดขึ้นในยุคใหม่ช่วงราวศตวรรษที่ 17 นี่เอง เมื่อมีการประดิษฐ์ตะเกียงที่ใช้น้ำมัน และโคมไฟทางเดินที่ใช้แก๊สจากถ่านหิน ซึ่งเริ่มทำให้เวลาช่วงก่อนเข้านอนยาวนานกว่าที่ธรรมชาติกำหนดไว้
เมื่อหลอดไฟที่ใช้ไฟฟ้าถูกนำมาแทนที่ตะเกียงและโคมไฟ วงจรนาฬิกาภายในร่างกายของเราก็ถูกตั้งโปรแกรมใหม่ แสงประดิษฐ์ส่งผลทำให้การหลั่งฮอร์โมน “เมลาโทนิน” ล่าช้าออกไป และทำให้ผู้คนเริ่มเข้านอนช้ากว่าในอดีต ช่องว่างระหว่างรอบการนอนสองช่วงจึงค่อยๆ หายไป
จดหมาย บันทึกประจำวัน และบทกวีโบราณ ระบุว่า ครอบครัวชาวยุโรปยุคก่อนอุตสาหกรรมจะเข้านอนเร็ว และนอนหลับไปหลายชั่วโมง จากนั้นจะตื่นราวเที่ยงคืน ลุกขึ้นมาก่อไฟ ดูแลสัตว์ภายในคอก สวดมนต์ พูดคุยกัน บางคนอ่านหนังสือใต้แสงเทียน เมื่อร่างกายพร้อมก็จะค่อยๆ กลับไปสู่การนอนหลับรอบที่สอง ต่อเนื่องไปจนถึงรุ่งเช้า ซึ่งทั้งหมดนี้เป็นเรื่องธรรมดาของคนในยุคนั้น
คำถามสำคัญก็คือ ทำไมมนุษย์จึงเลิกการนอนหลับสองรอบ? คำตอบอยู่ที่ “การปฏิวัติอุตสาหกรรม” เมื่อโรงงานต้องการแรงงานที่มีตารางเวลาทำงานที่ชัดเจน คนงานจึงจำเป็นต้องตื่นนอนในเวลาเดียวกันทุกวัน ในต้นศตวรรษที่ 20 แนวคิดเรื่องการนอน 8 ชั่วโมงต่อคืน ก็เข้ามาแทนที่จังหวะการนอนตามธรรมชาติแบบเดิมของมนุษย์ที่ดำรงอยู่มานานหลายศตวรรษ
ทีมนักวิจัยพยายามจำลองสภาพความมืดยุคก่อนอุตสาหกรรมในห้องทดลองยุคปัจจุบัน โดยที่ไม่มีแสงไฟหรือสัญญาณจากนาฬิกา หลังจากผ่านไปไม่กี่คืน พวกเขาพบว่า ผู้เข้าร่วมทดลองมักกลับไปสู่วงจรนอนหลับแบบโบราณ พวกเขาจะนอนราว 4 ชั่วโมง และตื่นขึ้นชั่วระยะหนึ่ง แล้วจึงหลับต่อจนถึงรุ่งเช้า เช่นเดียวกับการศึกษาในปี 2017 ที่มาดากัสการ์พบว่า ในชุมชนที่ไม่มีไฟฟ้าใช้ ผู้คนยังคงนอนหลับตามรูปดั้งเดิมตามธรรมชาติ
การตื่นเป็นช่วงๆ ตอนกลางดึกอาจเป็นเรื่องปกติ ในแบบที่มนุษย์เคยทำมาตลอดหลายพันปี ก่อนที่ความก้าวหน้าด้านวิทยาการของมนุษย์จะเข้ามาจัดระเบียบการใช้ชีวิตยามค่ำคืนของเราใหม่เท่านั้นเอง
