คาเฟ่เพื่อสังคมในออสเตรเลีย ให้การช่วยเหลือผู้หญิงที่อพยพหนีภัยสงครามมาหาที่พักพิง โดยรับมาเป็นพนักงานของร้าน เพื่อให้มีรายได้ที่มั่นคง พร้อมเทรนทักษะต่างๆ รวมถึงภาษาอังกฤษ สร้างโอกาสและความพร้อมสำหรับการเริ่มต้นชีวิตใหม่ในต่างแดน

เมื่อสิบปีที่แล้ว วลีที่ว่า “ถ้าอยากเห็นโลกเปลี่ยนแปลง จงเปลี่ยนแปลงตัวเอง” เป็นแรงบันดาลใจให้กับ วาเนสซา เบรตเทลล์ และ ฮานนาห์ คอสเทลโล เริ่มต้นการทำธุรกิจเพื่อช่วยเหลือสังคม

ก่อนหน้านี้ วาเนสซา และฮานนาห์ เคยเปิดคาเฟ่ในรูปแบบธุรกิจเพื่อสังคมที่ประเทศโคลอมเบีย ตลอด 3 ปี ทั้งคู่ได้ช่วยเหลือเด็กที่ฐานะยากจนไว้มากกว่า 40 คน แต่คาเฟ่ต้องปิดตัวลงในปี 2020 เนื่องจากการระบาดของโควิด จากนั้น ทั้งสองได้เริ่มธุรกิจเพื่อสังคมใหม่อีกครั้งที่ออสเตรเลียบ้านเกิดในเมืองแคนเบอร์ร่า โดยตั้งเป้าที่จะช่วยเหลือผู้หญิงอพยพและลี้ภัยจากสงครามในบ้านเกิด

วาเนสซาและฮานนาห์ เปิดคาเฟ่ชื่อ Stepping Stone เมื่อปี 2020 ในลักษณะธุรกิจเพื่อสังคม เป็นคาเฟ่มังสวิรัติที่เน้นความยั่งยืนทางด้านสิ่งแวดล้อม โดยกลุ่มเป้าหมายที่จะช่วยเหลือ คือ ผู้หญิงที่อพยพหรือลี้ภัยจากสงคราม และเป็นหัวเรี่ยวหัวแรงหลักในการหาเลี้ยงครอบครัว รวมถึงผู้หญิงที่เพิ่งมาถึงออสเตรเลีย และผู้หญิงที่เคยเป็นคนไร้บ้าน

“เราจ้างและเทรนผู้หญิงที่เป็นผู้อพยพและผู้ลี้ภัย ที่ได้รับผลกระทบจากพื้นที่สงคราม ซึ่งผ่านความทุกข์ยากและความสูญเสียอันเลวร้ายจนไม่สามารถบรรยายได้ และเข้ามายังออสเตรเลียด้วยความหวังอย่างเต็มที่ที่จะเริ่มต้นชีวิตใหม่” วาเนสซา กล่าว

วาเนสซาบอกว่า 70 เปอร์เซ็นต์ของพนักงานในร้านเป็นผู้ลี้ภัย ตลอด 4 ปีนับจากที่ Stepping Stone เริ่มดำเนินการ มีจ้างพนักงานหญิงมากกว่า 60 คน ซึ่งปัจจุบัน พนักงานของ Stepping Stones เป็นผู้หญิงจาก 20 ประเทศที่ใช้ภาษาพูดที่ต่างกันถึง 12 ภาษา

วาเนสซา เบรตเทลล์ และ ฮานนาห์ คอสเทลโล เจ้าของ Stepping Stone Cafe

พนักงานที่นี่จะได้เรียนรู้สิ่งต่างๆ จากการทำงาน เช่น การเป็นบาริสตา การทำงานในครัว รวมถึงได้เรียนภาษาอังกฤษจากอาสาสมัครที่เข้ามาช่วยสอนให้ฟรี นอกจากนี้ พวกเธอจะได้ประกาศนียบัตรรับรองคุณสมบัติจากองค์กรที่ทำหน้าที่ฝึกอบรมที่ขึ้นทะเบียนกับรัฐ

ริธา บาริสต้าของ Stepping Stone เล่าว่า เธอมาที่ออสเตรเลียในฐานะผู้ลี้ภัย โดยเริ่มต้นจากศูนย์และอยากได้งานทำ แต่ไม่ใช่เรื่องง่ายเลยสำหรับเธอซึ่งสื่อสารภาษาอังกฤษได้ไม่ดี เธอบอกว่า Stepping Stone ได้เปลี่ยนชีวิตของเธอไปโดยสมบูรณ์

การทำงานที่ Stepping Stone พนักงานจะแบ่งปันเรื่องราวต่างๆ รวมทั้งความรู้ วัฒนธรรม สูตรอาหาร อย่างเช่น อาหารไทย และอาหารพม่า ไปจนกระทั่งเมนูกาแฟ

“เราแบ่งปันกันทุกอย่าง แม้แต่เรื่องราวที่เกิดขึ้นในชีวิต ตอนนี้ฉันรู้สึกปลอดภัย รู้สึกเหมือนอยู่ที่บ้าน ตอนนี้ฉันซื้อรถยนต์ของตัวเองได้แล้ว เราเก็บออมเงิน และไปถึงฝันที่วาดเอาไว้” ริธา กล่าว

ขณะที่ ไอชา ซึ่งเป็นหัวหน้าพนักงาน เธอลี้ภัยมาจากอัฟกานิสถานตั้งแต่อายุ 16 ปี และพบความยากลำบากในออสเตรเลีย เธอเคยทำงานในร้านอาหาร 2 แห่ง แต่ถูกปฏิบัติไม่ดีจนต้องลาออก และมาทำงานที่ Stepping Stone ตามคำแนะนำของเพื่อน  

“สิ่งที่ฉันได้เรียนรู้ที่ Stepping Stone คือ ถ้าทำผิดพลาด ก็ไม่เป็นไร และสิ่งที่ฉันชอบมากที่สุดในงาน คือ การได้พบผู้คน ได้ทักทายพูดคุยกับพวกเขา เป็นสิ่งที่ดีมากๆ” ไอชากล่าว

ฮานนาห์บอกว่า การแสวงหาความมั่นคงทางด้านเศรษฐกิจ การมีชุมชน การได้รับความช่วยเหลือจุนเจือ และความรู้สึกว่าเป็นส่วนหนึ่งของที่ใหม่ เป็นเรื่องยากสำหรับผู้หญิงเหล่านี้ และมักทำให้พวกเธอกลายเป็นคนที่เก็บตัวและเปราะบาง

“พวกเธอมีจิตใจที่ดีงาม และมีทุกอย่างในตัว เพียงแค่ต้องการโอกาส หรือความช่วยเหลือจากใครสักคน ที่จะปลดล็อกโอกาสนั้นให้กับพวกเธอ มันวิเศษมากที่ได้ทำงานกับพวกเธอในทุกๆ วัน” ฮานนาห์ กล่าว

ฮานนาห์ กล่าวว่า พนักงานส่วนใหญ่ทำงานที่ Stepping Stone เป็นที่แรก หลังจากที่ทำงานที่นี่พวกเธอมีความมั่นคงด้านการเงินมากขึ้น มีความมั่นใจมากขึ้น มีทักษะและสามารถพูดภาษาอังกฤษได้ดีขึ้น สามารถติดต่อกับคนอื่นๆ ได้ และมีอิสระในเส้นทางอนาคตของตัวเอง

“เป็นสิ่งที่วิเศษมากที่ได้เห็นพัฒนาการและความมั่งคงของการจ้างงานตลอด 4 ปี และการที่พวกเธอมีรายได้ที่มั่นคงพร้อมสวัสดิการสังคมให้กับลูกๆ และครอบครัวของเธอ” ฮานนาห์กล่าว

ฮานนาห์ และวาเนสซา ยังจัดกิจกรรมต่างๆ ที่คาเฟ่โดยเน้นเรื่องความเป็นธรรมทางสังคม การเชื่อมโยงกับชุมชน รวมถึงคอร์สงานฝีมือต่างๆ และชมรมอ่านหนังสือ นอกจ่ากนี้ ยังมีการระดมเงินบริจาคผ่านอาหารค่ำมื้อพิเศษให้กับ Stepping Stone และองค์กรอื่นๆ เพื่อนำไปช่วยเหลือผู้ลี้ภัย เช่น Asylum Seeker Resource Centre ซึ่งให้การสนับสนุนผู้ลี้ภัยที่ไม่ได้รับการการช่วยเหลือจากรัฐถึงปีละกว่า 7,000 คน ในเรื่องต่างๆ เช่น อาหาร ที่พักอาศัย และการดูแลสุขภาพ

ฮานนาห์ และวาเนสซา ได้รับรางวัล “คนดีของท้องถิ่น” ของเมืองแคนเบอร์ร่าประจำปี 2025 ทั้งสองบอกว่า จะทำให้  Stepping Stone เติบโตต่อไป และจะเพิ่มโอกาสในการเทรนผู้หญิงให้มากขึ้น และยังคงความสำคัญกับการเป็นผู้ประกอบการธุรกิจเพื่อสังคมเป็นอันดับแรก

“เราพิสูจน์แล้วว่า ธุรกิจเพื่อสังคม เป็นวิธีที่มีประสิทธิภาพและสร้างผลกระทบให้เกิดขึ้นได้จริง เราไม่ได้มีธุรกิจก้อนหนึ่ง และการกุศลอีกก้อนหนึ่ง แต่เราสามารถเอามารวมเข้าด้วยกันได้” วาเนสซากล่าว

“จริงๆ แล้วเราเริ่มต้นจากคน และโลก ก่อนเรื่องของกำไร และใช้ผลกำไรเพื่อทำให้ธุรกิจนำไปสู่การบรรลุเป้าหมายเรื่องการพัฒนาสังคม พวกเรายังจะเป็นสุ้มเสียงให้กับผู้หญิงอพยพและลี้ภัยที่พบความยากในการตั้งรกรากในออสเตรเลียต่อไป” ฮานนาห์กล่าว

อ้างอิง
Australian of the Year Local Heroes urge consumers to support social enterprises
Ice salad and steamed banana blossom: Experience a unique feast for a good cause at Cafe Stepping Stone