พญ.ชนิกานต์  อนุวัตรเกษม

ด้วยสถานการณ์จากภัยธรรมชาติที่ทวีความรุนแรงขึ้นในทุกปี สร้างความเสียหายเป็นวงกว้าง นอกจากประชาชนจะต้องเฝ้าระวัง รักษาชีวิตและทรัพย์สินให้ปลอดภัยแล้ว การดูแลรักษา เยียวยาสภาพจิตใจ หลังเผชิญกับความเครียด ความสูญเสีย หรือสภาวะหมดกำลังใจก็เป็นเรื่องสำคัญไม่แพ้กัน โดยเฉพาะในคนที่อยู่ในกลุ่มพื้นที่เสี่ยงหรือต้องรับมือกับภัยพิบัติซ้ำซ้อน

ตั้งสติ สำรวจหัวใจ จัดการความรู้สึก

เมื่อร่างกายและสมองอยู่ในสภาวะคิดหาวิธีเอาตัวรอด (survival mode) เป็นเวลานาน ความเครียดย่อมมาเยือน การสังเกตตัวเองจากสัญญาณต่างๆ จะช่วยให้เราพร้อมรับมือได้มากขึ้น เช่น มีอาการเหม่อลอย คิดวนเวียนซ้ำๆ หงุดหงิดฉุนเฉียวง่าย วิธีดูแลสภาพจิตใจเบื้องต้น ควรเริ่มจากการยอมรับความรู้สึกของตัวเองและสภาวะที่เกิดขึ้น การอนุญาตให้ตนเองรู้สึกเศร้า โดยไม่หนีความจริงว่าเราจะยู่กับเรื่องร้ายอย่างไร ช่วยให้พร้อมรับมือกับปัญหาได้มากกว่าที่คิด

การพูดคุย ใส่ใจรับฟัง ช่วยเหลือซึ่งกันและกันในยามวิกฤต

ความสัมพันธ์ระหว่างเพื่อนมนุษย์หรือแม้แต่สัตว์เลี้ยงในภาวะวิกฤต ช่วยเยียวยาจิตใจและพาเราก้าวข้ามความทุกข์ได้  การใส่ใจรับฟัง สังเกตคนรอบข้าง และส่งต่อความรู้สึกดีๆ ไม่ว่าจะเป็น การพูดคุยปรึกษากับคนใกล้ชิด การช่วยเหลือผู้อื่นเมื่อโอกาสอำนวย เพียงแค่การรับฟังซึ่งกันและกัน ทำให้ไม่รู้สึกว่าต้องเผชิญปัญหาอย่างโดดเดี่ยว

ฝึกหายใจลดเครียด ตัวช่วยใจสงบ

โดยปกติ เมื่อเกิดความเครียด เรามักหายใจถี่และตื้นขึ้นกว่าเดิม การฝึกหายใจให้ช้าและลึกขึ้น ช่วยให้ สมองปลอดโปร่งเพราะได้รับออกซิเจนมากขึ้น ร่างกายของมนุษย์มีความสามารถในการพยายามหาทางรอดให้เราเสมอ การฝึกหายใจให้ถูกต้อง ถือเป็นหนึ่งในวิธีที่ช่วยให้จัดการจิตใจเบื้องต้น เมื่อเจอกับความทุกข์ได้ ดังนี้

1. นั่งในท่าที่รู้สึกสบาย หลับตาและประสานมือที่หน้าท้อง
2. หายใจเข้า และนับเลข 1-4 เป็นจังหวะช้าๆ ให้รู้สึกว่าท้องพองออก
3. กลั้นหายใจ โดยนับ 1-4 เป็นจังหวะ
4. ผ่อนลมหายใจออก ค่อยๆ นับ1-8 พยายามไล่ลมหายใจออกให้หมด โดยจะสังเกตได้ว่าหน้าท้องแฟบลง
5. ทำซ้ำอีกประมาณ 4-5 ครั้ง จนกว่าจะรู้สึกสงบ

นอกจากจะช่วยคลายความเครียดแล้ว การฝึกหายใจยังช่วยเพิ่มสมาธิ เตรียมความพร้อมของจิตใจ ช่วยให้กระปรี้กระเปร่าขึ้น  

ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ ขอความช่วยเหลือ

หากทำกิจกรรมข้างต้น แต่ยังมีภาวะเครียดหรือวิตกกังวลอยู่มาก การพูดคุยกับผู้เชี่ยวชาญ เช่น จิตแพทย์หรือนักจิตวิทยา มีความสำคัญมากที่จะช่วยให้เราจัดการภาวะอารมณ์เหล่านี้ได้ และสามารถเห็นแนวทางแก้ไขอย่างเป็นระบบ

ภัยพิบัติตามธรรมชาติเป็นสิ่งที่ไม่สามารถหลีกเลี่ยง แต่เมื่อเกิดขึ้นแล้ว การตั้งสติโดยเร็วเพื่อรับมือกับความเครียด มองเห็นความหวังและเชื่อมั่นว่ายังมีทางออก ถือเป็นวิธีที่มีประสิทธิภาพที่สุดในการฟื้นตัวและก้าวข้ามวิกฤตไปได้ เมื่อหัวใจได้รับการดูแล เราจึงจะสามารถไปต่ออย่างแข็งแรง

ติดต่อสอบถามเพิ่มเติม/นัดหมาย
คลินิกเฉพาะโรค (จิตเวชศาสตร์) ชั้น 2

โรงพยาบาลเวิลด์เมดิคอล (WMC)
โทร 02 -836-9999 กด 2