ทีมนักวิจัยพบว่า “ต้นฟิก” หรือ “ต้นมะเดื่อ” บางสายพันธุ์ มีความสามารถพิเศษในการกักเก็บคาร์บอนไดออกไซด์จากบรรยากาศ และเปลี่ยนคาร์บอนให้กลายเป็นหินได้ นักวิจัยระบุว่า กระบวนการนี้อาจช่วยรับมือกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ โดยเพิ่มความสามารถในการกักเก็บคาร์บอนให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น

โดยทั่วไป หากพูดถึงบทบาทของต้นไม้กับปัญหาโลกร้อน เรามักนึกถึงความสามารถในการดูดซับ คาร์บอนไดออกไซด์ และปล่อยออกซิเจนผ่านกระบวนการสังเคราะห์แสงของตันไม้ การฟื้นฟูพื้นที่ป่า จึงมักให้ความสำคัญกับการกักเก็บคาร์บอนในรูปแบบที่เป็นอินทรีย์เป็นหลัก ขณะที่การกักเก็บคาร์บอนแบบอนินทรีย์กลับได้รับความสนใจน้อยกว่ามาก

แม้ว่า ต้นไม้ทุกชนิดจะช่วยบรรเทาความรุนแรงของวิกฤตการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศได้ จากความสามารถในการดูดซับคาร์บอนไดออกไซด์ แต่งานวิจัยล่าสุด พบว่า ต้นฟิกบางสายพันธุ์ที่เติบโตในประเทศเคนยา มีความสามารถพิเศษเก็บ “คาร์บอนไดออกไซด์” จากอากาศไว้ในดินรอบ ๆ ต้นของมันในรูปของ “หิน” ซึ่งอาจเป็นกลยุทธ์ที่คาดไม่ถึงในรับมือกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ที่อาจเพิ่มความสามารถในการกักเก็บคาร์บอนให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น

ทีมวิจัย นำโดย ดร.ไมค์ โรว์ลีย์ จากมหาวิทยาลัยซูริก นำเสนอผลการศึกษาที่ว่าด้วย ความสามารถของต้นฟิกในการเปลี่ยนคาร์บอนไดออกไซด์ในอากาศให้เป็นหิน ในที่ประชุมผลงานวิจัย Goldschmidt conference ที่สาธารณรัฐเช็ก โดยเป็นการศึกษาร่วมกับหลายสถาบัน ได้แก่ มหาวิทยาลัยเทคนิคไนโรบี ของเคนยา, ห้องปฏิบัติการ Lawrence Berkeley National Laboratory มหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนีย และมหาวิทยาลัย Neuchatel ในสวิตเซอร์แลนด์

นักวิจัยอธิบายว่า ต้นไม้บางชนิดมีความสามารถกักเก็บคาร์บอนในรูปแบบที่เป็นอนินทรีย์ โดยการสร้างผลึกแคลเซียมออกซาเลต จากคาร์บอนไดออกไซด์ ซึ่งเป็นขั้นแรกของกระบวนการที่เรียกว่า การเปลี่ยน “ออกซาเลตเป็นคาร์บอเนต”  เมื่อส่วนต่างๆ ของต้นไม้เหล่านี้ผุพัง เชื้อราและจุลชีพจะเปลี่ยนผลึกแคลเซียมออกซาเลต ให้กลายเป็นแคลเซียมคาร์บอเนต ซึ่งเป็นองค์ประกอบหลักของ หินปูน และหินชอล์ก

นักวิจัยระบุว่า ในบางกรณี “ปลวก” เข้ามามีบทบาท โดยการขนใบไม้ที่ร่วงหล่นไปยังจอมปลวก ซึ่งเป็นแหล่งที่จุลชีพจะเปลี่ยนคาร์บอนให้เป็นแคลเซียมคาร์บอเนตและกักเก็บเอาไว้ใต้ดิน

นักวิจัยกล่าวว่า เมื่อคาร์บอนในต้นไม้ถูกเปลี่ยนให้เป็นแคลเซียมคาร์บอเนต หรือหินปูน อาจมีบทบาทสำคัญต่อการกักเก็บคาร์บอนไดออกไซด์ เพราะมันสามารถคงอยู่ในดินได้นานกว่าคาร์บอนในรูปแบบที่เป็นอินทรีย์ที่อยู่ในเนื้อไม้ หรือซากใบไม้ และซากพืชต่างๆ มาก

นักวิจัยรายงานว่า พบต้นฟิก 3 สายพันธุ์ที่ปลูกในประเทศเคนยา ที่สามารถเปลี่ยนคาร์บอนในอากาศให้เป็นหินได้ โดยกระบวนการออกซาเลต–คาร์บอเนต และพบว่า แคลเซียมคาร์บอเนต ก่อตัวทั้งบริเวณผิวเปลือกของลำต้น และลึกเข้าไปภายในเนื้อไม้

“แคลเซียมคาร์บอเนต ที่เกิดขึ้นทั้งบนผิวของต้นไม้และภายในโครงสร้างเนื้อไม้ น่าจะเป็นผลจากการที่จุลชีพย่อยสลายผลึกบนพื้นผิวและแทรกซึมลึกเข้าไปภายในต้นไม้ ซึ่งแสดงให้เห็นว่า คาร์บอนอนินทรีย์ถูกกักเก็บลึกเข้าไปในเนื้อไม้มากกว่าที่เราเคยคิด” ดร. ไมค์ โรว์ลีย์ นักชีวธรณีเคมีจากมหาวิทยาลัยซูริก กล่าว

นักวิจัยเผยว่า ในบรรดาต้นฟิกที่ศึกษา มีสายพันธุ์หนึ่ง คือ Ficus wakefieldii แสดงประสิทธิภาพในการกักเก็บ คาร์บอนไดออกไซด์ได้โดดเด่นเป็นพิเศษ ซึ่งนักวิจัยมีแผนจะทดสอบเพิ่มเติมเพื่อดูว่า ต้นไม้ชนิดนี้สามารถเก็บคาร์บอนได้ดีเพียงใดในสภาพแวดล้อมที่แตกต่างกัน

นักวิจัยเชื่อว่า ยังมีโอกาสอีกมากของการกักเก็บคาร์บอนในรูปแบบอนินทรีย์ที่ยังไม่ถูกสำรวจ และหากมีการปลูกต้นฟิกเพิ่มขึ้น อาจช่วยบรรเทาผลกระทบที่รุนแรงจากการปล่อยคาร์บอนลงได้

ที่มา
Some Fig Trees Can Turn CO2 Into Stone — A Hidden Talent That Could Combat Climate Change

Fig trees convert atmospheric CO2 to stone