มหาวิทยาลัยหลายแห่งในยุโรปเริ่มเปิดรับนักวิจัยและนักวิชาการจากสหรัฐอเมริกา ที่ต้องการอพยพออกนอกประเทศ หลังรัฐบาลของประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ ประกาศตัดและระงับทุนสนับสนุนงานวิจัย รวมถึงมีคำสั่งให้เจ้าหน้าที่ของหน่วยงานด้านวิทยาศาสตร์ที่สำคัญออกจากงานนับพันคน

ในเบลเยี่ยม มหาวิทยาลัย Vrije Universiteit Brussel ประกาศรับสมัครนักวิจัยหลังปริญญาเอก 12 ตำแหน่ง โดยเน้นกลุ่มเป้าหมายไปยังบรรดา “นักวิจัยในสหรัฐอเมริกา” ที่กำลังต้องการหนีออกนอกประเทศ จากการถูกแทรกแซงโดยการเมือง และถูกตัดงบรวมถึงแช่แข็งเงินทุนสนับสนุนการวิจัย ภายใต้การบริหารของประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ ในประกาศรับสมัครระบุด้วยว่า จะไม่มีการ “การเซ็นเซอร์” หรือ “แทรกแซงโดยการเมือง” เพื่อปกป้องเสรีภาพในทางวิชาการ

“เรามองว่าเป็นหน้าที่ที่จะต้องช่วยเพื่อนๆ นักวิชาการชาวอเมริกัน มหาวิทยาลัยต่างๆ รวมถึงนักวิจัยของมหาวิทยาลัยในสหรัฐ ตกเป็นเหยื่อกลุ่มใหญ่ที่สุดของการเมืองและการแทรกแซงโดยการเมือง มีทุนวิจัยนับล้านทุนที่ถูกระงับไปด้วยเหตุผลเรื่องอุดมคติทางการเมือง” ยาน ดานคาร์ท จาก Vrije Universiteit Brussel กล่าว

นับตั้งแต่ประธานาธิบดีทรัมป์ขึ้นสู่อำนาจปลายเดือนมกราคมที่ผ่านมา นักวิจัยในสหรัฐตกเป็นเป้าของความพยายามตัดการจ่ายเงินของรัฐบาล มีเจ้าหน้าที่รัฐหลายพันคนถูกให้ออกจากงาน รวมถึงเจ้าหน้าที่ของหน่วยงานวิชาการที่สำคัญอย่าง องค์การนาซา ศูนย์ควบคุมและป้องกันโรค และองค์การบริหารชั้นบรรยากาศและมหาสมุทร

ขณะที่ทางฝั่งยุโรป มีมหาวิทยาลัยหลายแห่งเริ่มเปิดรับนักวิจัยจากสหรัฐ เพื่อเป็นแหล่งพักพิงที่ปลอดภัยให้กับนักวิชาการที่ต้องการอพยพหนีรัฐบาลทรัมป์ซึ่งกำลังกวาดล้างการวิจัยและงานทางด้านวิชาการ

ยาสมิน เบลเคด ผู้อำนวยการ สถาบันปาสเตอร์ ในกรุงปารีสของฝรั่งเศส  กล่าวว่า ทางสถาบันพร้อมรับนักวิชาการที่จะข้ามมาจากสหรัฐเข้าทำงานในหลายสาขา เช่น สาขาโรคติดเชื้อ หรือการสืบเสาะหาที่มาของโรค

“ฉันได้รับการร้องขอทุกวันจากนักวิชาการที่อยากจะกลับมาที่ฝรั่งเศส ทั้งคนยุโรปและชาวอเมริกันที่รู้สึกว่าไม่อาจที่จะทำงานวิจัยที่นั่นต่อไปได้ หรือไม่ก็กลัวที่จะไม่มีเสรีภาพ” ยาสมินกล่าว

ขณะเดียวกัน ฟิลิปป์ แบพติส รัฐมนตรีกระทรวงศึกษาและการวิจัยของฝรั่งเศส ส่งจดหมายเรียกร้องให้สถาบันวิจัยต่างๆ ส่งข้อเสนอวิธีที่ดีที่สุดในการดึงดูดผู้ที่มีความสามารถจากสหรัฐเข้ามายังฝรั่งเศส ขณะที่เนเธอร์แลนด์จะเริ่มให้ทุนเร่งด่วนเพื่อดึงดูดนักวิจัยจากสหรัฐเข้ามาในประเทศด้วยเช่นกัน

ความพยายามของเนเธอร์แลนด์ เกิดขึ้นหลังจากมหาวิทยาลัย Aix-Marseille ในฝรั่งเศส จัดตั้งโครงการรับนักวิจัยจากสหรัฐ และมอบทุนให้กับนักวิจัยจากสหรัฐมากกว่า 24 คนเป็นระยะเวลา 3 ปี

เพียง 2 สัปดาห์หลังการเปิดตัวโครงการมีผู้ยื่นใบสมัครมาที่มหาวิทยาลัย Aix-Marseille เกือบ 100 ราย ซึ่งมีทั้งนักวิจัยจากมหาวิทยาลัยชั้นนำ อย่างมหาวิทยาลัยเยล มหาวิทยาลัยสแตนฟอร์ด รวมถึงองค์การนาซา  ที่แสดงความสนใจ โดยมีผู้ส่งใบสมัครส่งเข้ามาเฉลี่ยวันละ 10 ราย ส่วนใหญ่เป็นนักวิจัยทางด้านสภาพอากาศ ด้านสุขภาพ และในสายสังคมศาสตร์

เอริค เบอร์ตัน อธิการบดีมหาวิทยาลัย Aix-Marseille กล่าวว่า เขาหวังว่ามหาวิทยาลัยในยุโรปจะร่วมกันเตรียมสถานที่ปลอดภัยให้กับเหล่านักวิจัยจากสหรัฐ

“ผมคิดว่าเราจำเป็นต้องตระหนักถึงชั่วเวลาประวัติศาสตร์นี้อย่างจริงจัง และผลที่จะตามมาในระยะยาว ยุโรปจะต้องรับเอาโอกาสนี้ไว้” เอริคกล่าว

ที่มา
European universities offer ‘scientific asylum’ to US researchers fleeing Trump’s cuts