อรอนงค์ ทิพย์พิมล

แม้ว่าประชากรส่วนใหญ่ของประเทศอินโดนีเซียจะเป็นผู้นับถือศาสนาอิสลามเป็นส่วนใหญ่ แต่ในหลายพื้นที่ยังคงมีธรรมเนียมจารีตปฏิบัติที่สืบทอดกันมาแต่ดั้งเดิมที่เรียกว่า “อาดัต” (adat) ซึ่งอาดัตในแต่ละพื้นที่ก็จะมีความแตกต่างกันไป การยังคงยึดถือปฏิบัติตามความเชื่อดั้งเดิมไปพร้อมๆ กับเป็นมุสลิมด้วยถือเป็นลักษณะร่วมของมุสลิมในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

ใน หมู่บ้านมลีวัง (Mliwang) ตำบลเกเร็ก (Kerek) อำเภอตูบัน (Tuban) ชวาตะวันออก ประเทศอินโดนีเซีย มีประชากรราว 3,000 คน ชาวบ้านส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกร การสร้างบ้านของชาวบ้านที่หมู่บ้านนี้มีความน่าสนใจและเห็นได้เด่นชัด คือ แม้ว่าบ้านจะตั้งอยู่ริมถนนใหญ่แต่ไม่มีบ้านหลังไหนเลยที่หันหน้าเข้าหาถนนใหญ่ ส่วนใหญ่ตั้งหลังบ้านเข้าหาถนนใหญ่ด้วยซ้ำ ที่เป็นเช่นนี้ไม่ใช่ด้วยเหตุผลเพื่อหลีกหนีความวุ่นวายของถนนแต่เป็นเพราะอาดัตที่ไม่ได้เขียนเป็นลายลักษณ์อักษร

ชาวบ้านที่หมู่บ้านนี้ ถูกห้ามสร้างบ้านหันไปทางทิศเหนือและตะวันตก และถ้าหากไม่ปฏิบัติตามจะประสบกับหายนะ แม้ว่าจะไม่ทราบว่าผู้ใดเป็นผู้บัญญัติข้อห้ามนี้ขึ้นมาและบัญญัติตั้งแต่เมื่อไหร่ แต่จนถึงปัจจุบันชาวบ้านมลีวังก็ไม่กล้าฝ่าฝืนข้อห้ามนี้ ว่ากันว่าความเชื่อนี้มีที่มาจากหลุมฝังศพของ Buyut Sumber Banyu หรือ Sayyid Abdullah หรือที่ชาวบ้านนิยมเรียกว่า Mbah Sayyid ผู้เผยแผ่ศาสนาอิสลามในบริเวณดังกล่าว หลุมฝังศพของ Mbah Sayyid อยู่ที่ภูเขาตูเกิล (Tugel) ที่อยู่ทางทิศเหนือของหมู่บ้านมลีวัง Mbah Sayyid ไม่ต้องการให้ชาวบ้านถือลัทธิบูชาตัวบุคคลมากกว่ายึดมั่นศรัทธาต่อศาสนาและพระผู้เป็นเจ้า จึงได้สั่งห้ามไม่ให้ชาวบ้านสร้างบ้านหันหน้าไปทางหลุมฝังศพของเขาเพื่อไม่ให้ชาวบ้านยึดติดกับเขามากเกินไป

อย่างไรก็ตามเคยมีคนท้าทายข้อห้ามนี้ ด้วยการสร้างบ้านหันหน้าไปทางทิศเหนือปรากฏว่าไม่เกินสามวันจะมีเสือขาวมาปรากฏตัวที่หน้าบ้าน แล้วถ้าหากเสือขาวมาปรากฏตัวแล้วยังไม่ยอมเปลี่ยนทิศของประตูบ้าน ก็จะมีงูสีดำตัวใหญ่มาปรากฏตัวให้เห็น และหากยังไม่ยอมเชื่อฟังก็อาจจะประสบหายนะทั้งทางร่างกายและจิตใจ ถึงขั้นเสียสติและเสียชีวิตไปเลยก็มี ไม่ใช่แค่ห้ามสร้างบ้านหันไปทางทิศเหนือเท่านั้น Mbah Sayyid ยังห้ามเลี้ยงแพะป่าด้วย ถ้าหากมีใครอาจหาญเลี้ยงแพะป่า ไม่ถึงเจ็ดวันแพะป่านั้นก็จะตายโดยไม่มีสาเหตุ

ห้ามสร้างบ้านหันหน้าไปทางทิศเหนือและห้ามเลี้ยงแพะป่าเป็น 2 ใน 7 ข้อห้ามเก่าแก่ของชาวบ้านมลีวัง อีก 4 ข้อได้แก่
-    ห้ามชาวบ้านสวมเข็ดขัดสีแดง
-    หลังคลอดบุตร ห้ามสตรีสวมชุดรัดตัว (corset) สีฟ้าหรือน้ำเงิน
-    ห้ามชาวบ้านใช้จอบที่ผลิตโดยโรงงานอุตสาหกรรม
-    ห้ามชาวบ้านแต่งงานกับชาวบ้านหมู่บ้านใกล้เคียง คือ หมู่บ้านกาซีมัน (Kasiman)
-    ห้ามสร้างบ้านแบบถาวร

เมื่อยุคสมัยเปลี่ยนข้อห้ามอื่นๆ ก็หย่อนๆ ไปบ้างตามกาลเวลาแต่ข้อห้ามเรื่องห้ามสร้างบ้านหันไปทางทิศเหนือ ชาวบ้านยังยึดถือปฏิบัติอย่างเคร่งครัด จากการสำรวจของรัฐบาลท้องถิ่นในปี ค.ศ. 2018 บ้านของชาวบ้านมลีวังเป็นร้อยๆ หลังคาเรือนไม่มีแม้แต่หลังคาเดียวที่หันหน้าไปทางทิศเหนือ ไม่เพียงแต่บ้านเท่านั้น แม้แต่โรงเรียน, ศาลาชุมชน, ร้านค้า และสุขศาลาก็ไม่สร้างหันหน้าไปทางทิศเหนือหรือทิศตะวันตก

แม้ว่า Mbah Sayyid จะไม่ต้องการให้ชาวบ้านให้ความสำคัญกับเขามากเกินไป แต่ดูเหมือนไม่เป็นผลสักเท่าใดนัก เพราะว่าชาวบ้านมักจะไปเยี่ยมเยียนเคารพหลุมฝังศพของเขาเป็นประจำสม่ำเสมอ ตลอดจนจัดงานเทศกาลตามวาระต่างๆ เพื่อรำลึกถึงผู้เผยแผ่ศาสนาผู้ที่รักและเคารพของชาวบ้าน ทุกคืนจะมีชาวบ้านไปขอพรและหากได้ตามที่ตั้งใจก็จะกลับไปทำพิธีขอบคุณและบูชา แต่อย่าเผลอนำแพะป่าและไก่ขาวมาไหว้ที่หลุมฝังศพของ Mbah Sayyid เพราะว่าเป็นสัตว์โปรดปรานของท่าน อาจจะนำโชคร้ายมาสู่มากกว่าโชคดี วันที่ชาวบ้านนิยมไปเยี่ยมหลุมฝังศพมากที่คือ คืนวันพุธเพราะเชื่อกันว่าเป็นวันที่ Mbah Sayyid เสียชีวิต

อย่างไรก็ตามมีคำอธิบายว่าในทางทฤษฎีเรื่องที่ตั้งหรือฮวงจุ้ยแล้วบ้านที่หันหน้าไปทางทิศเหนือและทิศตะวันตกไม่ดี ควรหลีกเลี่ยงเนื่องจากรับแสงแดดและรับลมโดยตรงมากเกินไป ซึ่งอาจจะส่งผลเสียต่อกายภาพของบ้านและสุขภาวะของผู้อยู่อาศัย    

อ้างอิง
Desa di Tuban ini Larang Warga Bangun Rumah Hadap Utara hingga Sembelih Kambing, Ini Alasanya.
Rumah di Desa Miliwang Tuban Dilarang Menghadap ke Arah Barat dan Utara, Ini Penyebabnya.
Rumah Penduduk Pantan Menghadap Utara & Barat.
Rumah yang Melanggar Arah akan Didatangi Macan Putih. 

อ่านบทความอื่นๆ ของผู้เขียน