พฤติกรรมแบบไหนไม่ใช่ 'ซอฟต์พาวเวอร์'

พระเครื่องเกี่ยวอะไรกับ 'ซอฟต์พาวเวอร์'

บทบาทของ กอ.รมน. บั่นทอน 'ซอฟต์พาวเวอร์' จริงหรือ

แล้ว 'ซอฟต์พาวเวอร์' ของแทร่ คืออะไรกันแน่

ฟังความคิดของ 'วิโรจน์ ลักขณาอดิศร' สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร พรรคก้าวไกล

"ผมยังไม่กล้าบอกเลยว่า 'ซอฟต์พาวเวอร์' แปลว่าอะไร แต่สิ่งที่แน่ๆ คือมันไม่ได้แปลว่า 'วัฒนธรรม' และการอนุรักษ์วัฒนธรรมให้มีเฉพาะของเราเท่านั้น เปลี่ยนอะไรไม่ได้ แต่ต้องบังคับให้คนอื่นมาเห็นคุณค่าของวัฒนธรรมของเรา แล้วเราสตัฟฟ์มันเอาไว้ อนุรักษ์มันเอาไว้ ไม่ยอมให้แปร ไม่ยอมให้เปลี่ยนเลย ไอ้พฤติกรรมแบบนี้ไม่ใช่ซอฟท์พาวเวอร์

"ดังนั้น ต้องแยกระหว่างการอนุรักษ์วัฒนธรรม ซึ่งผมไม่ได้บอกว่ามันไม่ดีนะ แต่การอนุรักษ์วัฒนธรรมกับซอฟท์พาวเวอร์คนละเรื่องกัน ถ้ามองว่ามันเป็นการอนุรักษ์วัฒนธรรม และการบีบบังคับให้คนอื่นต้องมาอินกับวัฒนธรรมของเรา เห็นคุณค่าของวัฒนธรรมของเรา ผิดอ่ะ ก็เท่ากับว่าคุณขังตัวเองไว้ในสิ่งที่คุณเห็นคุณค่าแต่คนอื่นไม่เข้าใจ"

วิโรจน์พยายามอธิบายว่า นิยามของซอฟท์พาวเวอร์คือ 'วิธีการทางการทูต' ที่ไม่ใช้การบีบบังคับ แต่สามารถทำให้ชาวต่างชาตินานาประเทศเห็นคุณค่าในสิ่งที่ไทยเป็น สิ่งที่ไทยมี โดยสามารถปรับเปลี่ยน ให้สอดรับกับความต้องการ หรือมุมมองของโลกที่เปลี่ยนไปได้ด้วย

"คือมันไม่ได้หมายความว่า จะต้องจูนเขาให้มาชอบในสิ่งที่เราเป็น แต่มันต้องเป็นการจูนตัวเอง แล้วปรับให้ในสิ่งที่โลกอยากเห็น โลกอยากเป็น โลกอยากมีด้วย แล้วมันโน้วน้าวเขาโดยสมัครใจ โดยไม่ต้องใช้มาตรการบังคับอะไร แต่เขาสมัครใจที่จะบริโภค เสพ มาเยี่ยม มาเยือน มาชิม มาชม สิ่งเหล่านั้นเอง แล้วเขาก็รู้สึกว่า 'ตรงปก' อย่างที่เขาต้องการ
ไม่ได้ถูกหลอก

"แต่ถ้าเกิดประเทศเราอยู่ดีๆ พระเครื่องอเอามาทำเป็นขนมอลัว ซึ่งขนมอลัวไม่ได้ทำลายความศักดิ์สิทธิ์ของพระเครื่องเลย แต่เขาเอาพุทธศิลป์ พุทธศิลป์นะครับ ไม่ใช่พุทธคุณนะครับ พุทธศิลป์มาจำลองเป็นขนม เป็นการเผยแพร่ศิลปะในอีกรูปแบบหนึ่ง แต่ปรากฎว่า กอ.รมน. ไปจับ ดังนั้น บทบาทของ กอรมน. ปัจจุบันนี้ ผมอยากจะให้เขาทบทวนว่า ถ้าคุณจะส่งเสริมซอฟท์พาวเวอร์ แต่คุณมองการเปลี่ยนแปลงของโลก การเปลี่ยนแปลงทางวัฒนธรรม ในบรรยากาศร่วมสมัยของโลกใบนี้ เป็นภัยคุมคาม เป็นภัยความมั่นคงไปหมด ตัว กอ.รมน. เองนั่นแหละ เป็นตัวที่บั่นทอนซอฟท์พาวเวอร์ของประเทศ

"การที่คุณบอกว่าวัฒนธรรมเรามีคุณค่า แต่ชาวต่างชาติหรือแม้แต่คนอีกเจเนเรชั่นหนึ่งตั้งคำถาม แล้วพอคนตั้งคำถามปุ๊บ คุณก็เอาอำนาจทางกฎหมาย ไม่ว่าจะที่แจ้ง หรือที่ลับไปคุกคามเขา ไปปราบปรามเขา ไม่ว่าจะทางตรงหรือทางอ้อม"

สุดท้ายวิโรจน์เสริมว่า ประเทศที่ทำซอฟท์พาวเวอรสำเร็จไม่เคยเคลมคำว่าซอฟท์พาวเวอร์ ยกตัวอย่างซีรีย์ของเกาหลีใต้ที่ไม่เคยเห็นการท่องเที่ยวของเกาหลีใต้ หรือกระทรวงใดๆ ของเกาหลีใต้พูดคำว่าซอฟท์พาวเวอร์เลย

"เขาทำเลย นี่แหละคือของแท้ เข้าโน้มน้าวคุณได้โดยสมัครใจ โดยที่คุณยังไม่รู้เลยว่า ไอ้เนี๊ย เรียกว่าซอฟท์พาวเวอร์ ดังนั้นคนที่เขาทำแท้ๆ ที่เด็กยุคใหม่เรียกว่า ของแทร่ ของแทร่ อาจจะไม่ต้องพูดคำว่าซอฟท์พาวเวอร์เลยก็ได้"