เครือข่ายผู้สื่อข่าวสืบสวนสอบสวนนานาชาติ (ICIJ) เผยแพร่ข้อมูลลับหลายล้านไฟล์ที่ได้จากการแกะรอยและการให้ข้อมูลของแหล่งข่าวในประเทศต่างๆ เกี่ยวกับการตั้งบริษัทนอกอาณาเขตเพื่อบริหารจัดการทรัพย์สินของเหล่ามหาเศรษฐีจากทั่วโลก ซึ่งเป็นการเปิดโปงข้อมูลครั้งที่ 3 โดยใช้ชื่อว่าเอกสารลับแพนโดรา (Pandora Papers) หรือแพนโดราเปเปอร์ส ซึ่งกรณีของไทย สำนักข่าวอิศรารายงานว่ามี 6 ตระกูลร่ำรวยสูงสุดในไทยถือครองบริษัทนอกอาณาเขต แต่ระบุว่า "ไม่ใช่เรื่องผิดกฎหมายไทย"

เว็บไซต์ ICIJ ประกาศว่าจะทยอยปล่อยข้อมูลดิจิทัลซึ่งมีทั้งเอกสาร ภาพถ่าย อีเมล ไฟล์เสียง วิดีโอ รวมกว่า 11.9 ล้านไฟล์ ซึ่งไอซีไอเจระบุว่าเป็น "สึนามิข้อมูล" จากบริษัทด้านการเงินที่ดูแลทรัพย์สินของบริษัทนอกอาณาเขตต่างๆ ซึ่งส่วนใหญ่แล้วต้องการหลีกเลี่ยงการจ่ายภาษี รวมถึงฟอกเงินที่ได้จากธุรกิจผิดกฎหมายข้ามชาติ โดยผู้ถูกเปิดโปงว่าเกี่ยวพันกับบริษัทลับเหล่านี้รวมถึงผู้นำรัฐบาลหลายประเทศ นักการเมือง กษัตริย์ คนดังในวงการบันเทิง รวมถึงอาชญากรข้ามชาติ 

รายงานสรุปของไอซีไอเจยกตัวอย่างบุคคลสำคัญที่เกี่ยวข้องกับบริษัทนอกอาณาเขตและเข้าข่ายจงใจปกปิดบัญชีทรัพย์สิน เช่น นายกรัฐมนตรีของสาธารณรัฐเช็ก พบข้อมูลเกี่ยวโยงว่าเขาถือครองคฤหาสน์หรู มูลค่ากว่า 22 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ ในย่านตากอากาศทางตะวันออกเฉียงใต้ของฝรั่งเศส ทั้งยังมีนักการเมืองในประเทศแถบลาตินอเมริกาอีกว่า 160 คนที่ปกปิดบัญชีทรัพย์สินด้วยการตั้งบริษัทนอกอาณาเขต และผู้ดูแลด้านภาพลักษณ์ที่ใกล้ชิดกับวลาดิมีร์ ปูติน ประธานาธิบดีรัสเซียก็เป็นหนึ่งในกลุ่มผู้รับประโยชน์จากบริษัทนอกอาณาเขตเหล่านี้ ส่วนไทยมีธุรกิจเอกชนราว 175 แห่งเกี่ยวโยงกับบริษัทนอกอาณาเขต แต่ยังไม่มีรายละเอียดเพิ่มเติม

ขณะเดียวกัน พระมหากษัตริย์แห่งจอร์แดนทรงถูกไอซีไอเจรายงานว่าทรงถือครองอสังหาริมทรัพย์จำนวนมากในต่างแดน ทั้งในสหรัฐอเมริกาและสหราชอาณาจักร แต่พระองค์ทรงใช้วิธีบริหารจัดการผ่านบริษัทนอกอาณาเขต ซึ่งเข้าข่ายการปิดบังข้อเท็จจริงด้านความมั่งคั่ง สวนทางกับสภาพสังคมที่ประชาชนจอร์แดนจำนวนมากร่วมประท้วงต่อต้านการทุจริตคอร์รัปชันและสภาพเศรษฐกิจที่ฝืดเคืองในประเทศตลอดหลายปีที่ผ่านมา

สำนักข่าวอิศราจี้ถาม 6 ตระกูลร่ำรวยถือครอง บ.นอกอาณาเขต แต่ยังไม่ได้คำตอบ

ทั้งนี้ เว็บไซต์ไอซีไอเจระบุว่าเครือข่ายสื่อในประเทศไทยที่ร่วมสืบสวนสอบสวนข้อเท็จจริงในการเผยแพร่เอกสารลับแพนโดรา คือ สำนักข่าวอิศรา ซึ่งมีสำนักงานอยู่ที่เดียวกับสมาคมนักข่าวนักหนังสือพิมพ์แห่งประเทศไทย ซึ่งเว็บไซต์อิศราก็รายงานเช่นกันว่า 6 ตระกูลร่ำรวยสูงสุดในประเทศไทยเป็นแชมป์ถือครองบริษัทนอกอาณาเขตเหล่านี้เช่นกัน 

สำนักข่าวอิศราระบุว่า การเป็นเจ้าของบริษัทในพื้นที่นอกอาณาเขตไม่ใช่เรื่องผิดกฎหมายของไทย แต่หมู่เกาะบริติชเวอร์จิน รวมถึงอีกหลายประเทศหมู่เกาะ มีกฏหมายพิเศษที่คุ้มครองบริษัทของนิติบุคคลหรือชาวต่างชาติที่จดทะเบียนในพื้นที่ของตน "โดยเอื้อประโยชน์ด้านการยกเว้นหรือการเก็บภาษีในอัตราต่ำ - เอื้อให้บริษัทสามารถสร้างกลไกในการปกปิดข้อมูลสำคัญ" จึงกลายเป็นสวรรค์แห่งการหลีกเลี่ยงภาษีของมหาเศรษฐีเจ้าของธุรกิจทั่วโลก

อย่างไรก็ตาม อิศราได้ติดต่อสอบถามเกี่ยวกับการถือครองทรัพย์สินในต่างประเทศไปยังสมาชิกตระกูลมหาเศรษฐีของไทยที่อาจเกี่ยวโยงกับเอกสารลับแพนโดรา แต่ยังไม่ได้รับคำตอบกลับมา โดยประเด็นต่างๆ ที่อิศราสอบถาม ได้แก่ การถือครองอสังหาริมทรัพย์ในประเทศอังกฤษของครอบครัวจุตินันท์ – หม่อมหลวงปิยาภัสร์ ภิรมย์ภักดี และครอบครัวเฉลิม อยู่วิทยา,  การถือครองหุ้น ตราสาร หรือเงินสดในต่างประเทศเช่นกรณีของ เจริญ – คุณหญิงวรรณา สิริวัฒนภักดี และเฉลิม อยู่วิทยา

นอกจากนี้ยังขอความเห็น 'ศุภชัย เจียรวนนท์' เรื่องการถือครองบริษัทนอกอาณาเขตดังกล่าว แต่ฝ่ายสื่อสารองค์กรบริษัทแจ้งว่ายังไม่ได้รับอีเมลและหนังสือสอบถาม สำนักข่าวอิศราจึงอยู่ระหว่างการประสานงานเพื่อขอความเห็นเรื่องนี้อีกครั้ง 

ขณะเดียวกันยังได้สอบถามไปยัง 'ทศ จิราธิวัฒน์' แห่งเครือธุรกิจเซ็นทรัลและอื่นๆ, 'สารัชถ์ รัตนาวะดี' ประธานเจ้าหน้าที่บริหารและกรรมการ บจม. กัลฟ์ เอ็นเนอร์จี ดีเวลลอปเม้นท์ จำกัด (มหาชน) และ 'เพชร โอสถานุเคราะห์' รองประธานกรรมการบริหารบริษัทโอสถสภา จำกัด และอธิการบดีมหาวิทยาลัยกรุงเทพ ซึ่งใช้บริการของ Trident Trust เอเย่นต์รับจดทะเบียนบริษัทนอกอาณาเขตซึ่งตั้งอยู่ที่หมู่เกาะบริติชเวอร์จิน ทั้งยังเป็นเจ้าของผู้รับผลประโยชน์และผู้ถือหุ้นของบริษัท Diamond Farm Inc. ในบริติชเวอร์จิน แต่ยังไม่ได้รับคำตอบเช่นกัน

อ้างอิง :
- พบ 6 ตระกูลร่ำรวยสูงสุดไทย ถือครอง บ.นอกอาณาเขต ใน ‘แพนโดรา เปเปอร์ส’
- Offshore havens and hidden riches of world leaders and billionaires exposed in unprecedented leak
- Pandora Papers: An offshore data tsunami