ห้องสมุดสาธารณะหลายแห่งในสหรัฐอเมริกาและอังกฤษเปิดให้ประชาชนเข้ามายืมสิ่งของที่ต้องการ ไม่ว่าจะเป็นโดรน เครื่องสูบลูกโป่ง เครื่องเล่นเกม เครื่องดนตรี และสิ่งของอีกมากมาย ซึ่งถือเป็นการปรับตัวของห้องสมุดให้เข้ากับค่านิยมและความต้องการของชุมชนที่เปลี่ยนแปลงไป

ลองนึกถึงห้องสมุดสาธารณะที่ไม่เพียงแต่มีบริการให้ยืมหนังสือเท่านั้น แต่ยังมีสิ่งของอื่นๆ อีกมากมายที่คุณอาจต้องการใช้ในช่วงเวลาต่างๆ ให้เลือกยืมได้อีกด้วย ไม่ว่าจะเป็นโดรนควบคุมด้วยรีโมต เครื่องสูบลูกโป่งไฟฟ้า บอร์ดมิกซ์ดีเจ เครื่องเล่นเกม ไปจนถึงตัวต่อเลโก้สำหรับเด็ก ปราสาทเป่าลมขนาดใหญ่ เครื่องตัดหญ้า อูคูเลเล่ เครื่องทำป๊อปคอร์น และอื่นๆ อีกมากมาย

นี่คือ Library of Things หรือห้องสมุดสิ่งของ ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของการเคลื่อนไหวในหลายประเทศ ที่ต้องการปรับโฉมห้องสมุดสาธารณะเพื่อสามารถให้บริการประชาชนในยุคดิจิทัลได้ โดยมาเรีย แมคคอลีย์ ประธานสมาคมห้องสมุดสาธารณะสหรัฐอเมริกา กล่าวว่ามากกว่าครึ่งหนึ่งของห้องสมุดสาธารณะ 9,000 แห่งในสหรัฐอเมริกา ได้เปิดให้ประชาชนเข้ามายืมสิ่งของที่ต้องการ พร้อมกันนั้น ห้องสมุดหลายแห่งยังพยายามปรับปรุงและเพิ่มกิจกรรมสร้างสรรค์มากมายเพื่อให้ประชาชนได้เข้ามามีส่วนร่วมมากขึ้น ไม่ว่าจะเป็นการเต้นแอโรบิกพังก์ร็อก สปีดเดทติ้ง (speed dating) การสาธิตการรีดนมวัว ไปจนถึงมินิกอล์ฟ ซึ่งกิจกรรมเหล่านี้ถือเป็นเป็นการปรับตัวของห้องสมุดให้เข้ากับค่านิยมและความต้องการของชุมชนที่เปลี่ยนแปลงไป

ลอรี่ อีสต์เตอร์วู้ด บรรณารักษ์ประจำห้องสมุดแห่งเมืองซาคราเมนโต รัฐแคลิฟอร์เนีย ผู้บุกเบิกห้องสมุดสิ่งของ เล่าย้อนกลับไปในปี 2013 ที่เธอเกิดปิ๊งไอเดียอยากเปิดบริการให้ผู้คนได้เข้ามายืมสิ่งของต่างๆ จากห้องสมุด และหลังจากระดมความคิดกับเพื่อนร่วมงานหลายต่อหลายครั้ง ห้องสมุดสิ่งของแห่งเมืองซาคราเมนโตก็เปิดตัวในช่วงต้นปี 2015 และได้รับความนิยมจากประชาชนทั่วไปอย่างรวดเร็ว ก่อนที่แนวคิดห้องสมุดสิ่งของจะแผ่ขยายไปยังห้องสมุดสาธารณะทั่วประเทศ

“ห้องสมุดมีจุดมุ่งหมายเพื่อช่วยให้ผู้คนมีชีวิตที่ดีขึ้น และการให้ยืมสิ่งของก็ช่วยทำให้เราสามารถทำเป้าหมายนั้นได้สำเร็จ”  แมคคอลีย์ ชี้

ห้องสมุดสาธารณะแต่ละแห่งที่มีบริการห้องสมุดสิ่งของจะมีเอกลักษณ์ที่แตกต่างกันไป เช่นห้องสมุดในเมืองบรันสวิก รัฐเมน ที่มีขันทิเบตให้ประชาชนได้หยิบยืม ห้องสมุดในเมืองโบลิบาร์ของรัฐมิสซิสซิปปี้มีบริการให้ยืมชุดซานตาคลอส และห้องสมุดเมืองเทลลูไรด์ รัฐโคโลราโด ก็มีหุ่นยนต์ดูดฝุ่นและเครื่องอ่านค่าความผิดพลาดของเครื่องยนต์ให้ยืมไปใช้ เป็นต้น

ขณะที่ห้องสมุดบางแห่งจับคู่สิ่งของรายการต่างๆ กับกิจกรรมงานเสวนาหรือกิจกรรมพิเศษ เช่นห้องสมุดสาธารณะกิลเดอร์แลนด์ ซึ่งอยู่ทางตอนเหนือของรัฐนิวยอร์ก ได้จัดการเรียนการสอนเรื่องสายไฟฟ้าควบคู่กับการเลือกผู้ให้บริการอุปกรณ์สตรีมมิ่ง หรือห้องสมุดโทโทวา ของรัฐนิวเจอร์ซีย์ที่เฉลิมฉลองการให้ยืมถาดอบเค้กด้วยกิจกรรมแต่งหน้าเค้กสำหรับทุกคนในครอบครัว

ไม่เพียงแต่ได้รับความนิยมในสหรัฐฯ เท่านั้น แต่แนวคิดเรื่องห้องสมุดสิ่งของนี้ยังไปถึงประเทศอังกฤษ ซึ่งรีเบคก้า เทรวัลยัน ผู้ร่วมก่อตั้งห้องสมุดสิ่งของในลอนดอน ประเทศอังกฤษ กล่าวว่า “เราต้องการให้การยืมสิ่งของไปใช้กลายเป็นเรื่องกระแสหลัก ทำให้มันมีราคาไม่แพง สะดวก และคุ้มค่าต่อสังคมมากกว่าการซื้อของจากเว็บไซต์ออนไลน์”

ห้องสมุดสิ่งของในลอนดอนจะมีสิ่งของเครื่องใช้ต่างๆ ที่ปกติผู้คนอาจจะพบว่ามันมีขนาดใหญ่เกินไป ราคาแพงเกินไป หรือไม่คุ้มค่ากับการซื้อมาเพื่อใช้เพียงครั้งเดียว โดยเทรวัลยันได้ยกตัวอย่างสิ่งของที่ได้รับความนิยมมากที่สุดประจำห้องสมุดของเธอ นั่นคือเครื่องทำความสะอาดพรม ตามด้วยสว่านไร้สาย และเครื่องขัดกระดาษทรายแบบใช้มือ

สำหรับอีสต์เตอร์วู้ดแล้ว ห้องสมุดสิ่งของสะท้อนให้เห็นเทรนด์เรื่อง “เศรษฐกิจแบบแบ่งปัน” เช่นเดียวกับช่วยลดการบริโภคและการสร้างขยะ พร้อมช่วยให้ครอบครัวที่มีฐานะทางการเงินไม่ดีนัก สามารถเข้าถึงเทคโนโลยีหรืออุปกรณ์เครื่องมือที่จำเป็นต่างๆ ที่อาจจะมีราคาแพงเกินกว่าที่คนเหล่านี้จะสามารถซื้อได้

ข้อมูลอ้างอิง
What can a library card get you? Try a popcorn maker or ukulele
How rental ‘libraries of things’ have become the new way to save money
ตัวอย่างห้องสมุดสิ่งของในสหรัฐ
ชิคาโก
ซาคราเมนโต 
เทลลูไรด์
กิลเดอร์แลนด์