โครงการ “ใบสั่งยาทางสังคม” หรือ “Social Prescribing” ของอังกฤษประสบความสำเร็จเกินคาด ในการส่งต่อผู้ป่วยมากกว่าหนึ่งล้านคนต่อปีไปเข้าร่วมในกิจกรรมที่ไม่ใช่การรักษาทางการแพทย์ เช่น ชมรมทำสวน  ชมรมดนตรี กลุ่มกิจกรรมด้านที่อยู่อาศัย และกิจกรรมอื่นๆ ที่ช่วยเสริมสร้างสุขภาวะที่ดีให้กับผู้ป่วย

ความสำเร็จของโครงการดังกล่าว ทำให้โครงการ “ใบสั่งยาทางสังคม” ถูกนำไปใช้กับอีกราว 30 ประเทศทั่วโลก รวมถึง สวีเดน ซึ่งเป็นหนึ่งในประเทศที่ประชากรมีคุณภาพชีวิตสูง และรั้งตำแหน่งต้นๆ ของประเทศที่คนมีความสุขมากที่สุดในโลก

ธรรมชาติ ศิลปะ กีฬา และกิจกรรมชุมชน เป็นส่วนหนึ่งของ “Social Prescribing” ที่ถูกออกแบบมาเพื่อช่วยเหลือผู้ป่วยที่กำลังเผชิญปัญหาสังคมที่ส่งผลกระทบต่อสุขภาพ เช่น ความเหงา ความเศร้าโศก หรือคนที่เผชิญปัญหาการเงิน ปัญหาเรื่องที่อยู่อาศัย ปัญหาการทำงาน และอื่นๆ

ในสหราชอาณาจักร มีการผลักดันแนวทางใบสั่งยาทางสังคมมายาวนาน เพื่อยกระดับผลลัพธ์ทางด้านสุขภาพ และช่วยลดค่าใช้จ่ายทางการแพทย์ รวมถึงการบรรเทาภาระของระบบสาธารณสุข ระบบสุขภาพแห่งชาติของอังกฤษ (NHS) เริ่มประกาศใช้แนวทางนี้ในคลินิกเวชปฏิบัติทั่วไปทั่วประเทศในปี 2019 โดยตั้งเป้าไว้หมายว่า จะสามารถส่งต่อผู้ป่วย 900,000 คนเข้าสู่โครงการนี้ภายในปี 2023-2024

แต่ผลการศึกษาล่าสุดตีพิมพ์ในวารสาร The Lancet Public Health ซึ่งถือเป็นการศึกษาชิ้นแรกในการประเมินประสิทธิภาพของ Social Prescribing ในอังกฤษ พบว่า ผลลัพธ์จากโครงการ Social Prescribing ทะลุเป้าหมายไปไกลมาก ในปี 2023 มีผู้ป่วยที่เผชิญปัญหาทางสังคมเข้าพบแพทย์เวชปฏิบัติทั่วไปประมาณ 9.4 ล้านครั้ง และมีผู้ป่วยที่ถูกส่งต่อด้วยใบสั่งยาทางสังคมเป็นจำนวนถึง 5.5 ล้านราย ทำให้ Social Prescribing กลายเป็นหนึ่งในบริการที่สำคัญอย่างยิ่งของระบบสุขภาพแห่งชาติอังกฤษ

ในขณะที่ สวีเดน ผู้นำของโลกเรื่องคุณภาพชีวิต และถูกจัดอันดับให้เป็นประเทศที่คนมีความสุขมากในลำดับต้นๆ ของโลก ก็กำลังเริ่มโครงการรณรงค์ที่เรียกว่า “Swedish Prescription” หรือ “ใบสั่งยาของสวีเดน” ในแบบเดียวกับสหราชอาณาจักร โดยที่ได้รับการสนับสนุนอย่างกว้างขวาง

Swedish Prescription เป็นการรณรงค์เพื่อส่งเสริมให้คนเข้าร่วมกิจกรรมที่ออกแบบมา เพื่อเพิ่มคุณภาพชีวิตให้กับปัจเจกบุคคล โดยมีความยืดหยุ่นและปรับเปลี่ยนให้เข้ากับเป้าหมาย ความจำเป็น และระยะเวลาของแต่ละคนได้

ตัวอย่างเช่น “การเติมพลังจากป่า” เป็นหนึ่งในใบสั่งยาทางสังคมของสวีเดน ที่มุ่งลดความเครียดให้กับประชาชน โดยที่สวีเดนมีข้อได้เปรียบในเรื่องอากาศที่สะอาด เย็นสบาย และไร้มลพิษทางเสียง ซึ่งจะช่วยทำให้คนสามารถกลับมาจดจ่อกับสิ่งต่างๆ ได้ดีขึ้น รวมถึงช่วยฟื้นฟูเรื่องการนอนหลับให้ดียิ่งขึ้น

โครงการใบสั่งยาทางสังคมของสวีเดน เป็นแนวทางปฏิบัติที่สอดคล้องกับวัฒนธรรมการพักผ่อนและสังสรรค์ของสวีเดนที่เรียกว่า Fika ซึ่งหมายถึงช่วงเวลาของการหยุดพัก การทำชีวิตให้ช้าลง ใช้เวลากับเพื่อนๆ และมีความสุขจากการกินและดื่มร่วมกัน โดยไม่ต้องส่งเสียงอึกทึก หรือตั้งความดาดหวังใดๆ

Fika ยังรวมถึงการฟังดนตรี การออกไปปั่นจักรยาน หรือแม้แต่การไปเที่ยวชมพิพิธภัณฑ์ หรือการไปชมผลงานศิลปะกลางแจ้ง โดยจะช่วยลดเวลาในการใช้สมาร์ตโฟน และช่วยพัฒนาสุขภาพจิต สมาธิ และคุณภาพชีวิตที่ดีโดยรวม ขณะเดียวกันการได้เข้าร่วมกิจกรรมทางสังคมเป็นประจำ ยังช่วยป้องกันเรื่องความทุกข์ทางอารมณ์ได้ด้วย

ทางด้าน สหภาพยุโรป ก็กำลังดำเนินโครงการวิจัยเพื่อประเมินว่า Social Prescribing มีประสิทธิภาพเพียงใดหากจะนำมาใช้ในการช่วยยกระดับสุขภาพของผู้ลี้ภัยและผู้อพยพ ผู้สูงอายุที่อาศัยเพียงลำพัง รวมถึงกลุ่มผู้มีความหลากหลายทางเพศด้วย

ที่มา
What is social prescribing and why is it taking off in England?
One of Europe’s ‘happiest’ countries ‘prescribed’ by doctors in new tourist campaign