ปัจจุบันมีชาวจีนราว 400 ล้านคน จากประชากร 1.4 พันล้านคน มีรายได้อยู่ในระดับรายได้ชนชั้นกลาง ขณะที่ หวัง เหวินเทา รัฐมนตรีพาณิชย์ของจีนแถลงข่าวระบุว่า คาดการณ์ว่าจำนวนชนชั้นกลางของจีน จะเพิ่มเป็น 800 ล้านคนภายใน 10 ปีจากนี้

ข้อเสนอแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมฉบับห้าปีฉบับใหม่ของจีน ระบุว่า โมเดลการเติบโตแบบดั้งเดิม จีนอาศัยการลงทุนในสินทรัพย์ซึ่งกำลังให้ผลตอบแทนที่ลดลง ทำให้จำเป็นต้องหันไปลงทุนใน “ทุนมนุษย์” มากขึ้น เพื่อรักษาความสามารถในการแข่งขัน และเอาชนะในศึกเทคโนโลยีระดับโลก

“จีนขาดการลงทุนด้านความเป็นอยู่และการพัฒนาที่รอบด้านของประชาชนมาเป็นเวลานาน การเพิ่มงบประมาณด้านการศึกษา สาธารณสุข และการดูแลผู้สูงอายุเป็นสิ่งจำเป็น เพื่อคุ้มครองและยกระดับคุณภาพชีวิต บรรลุการพัฒนาคุณภาพสูง และสร้างความมั่งคั่งให้กับทุกคน” ข้อเสนอแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมฉบับใหม่ของจีนระบุ

ห้าปีก่อน จีนเคยให้คำจำกัดความ “กลุ่มชนชั้นกลาง” ว่า ครอบครัวที่มีสมาชิก 3 คน มีรายได้ต่อปี 100,000–500,000 หยวน มีงานที่มั่นคง มีชีวิตความเป็นอยู่ที่สะดวกสบาย มีกำลังซื้อสูง และมีความต้องการใช้จ่ายทางด้านที่อยู่อาศัย รถยนต์ วัฒนธรรม กีฬา การท่องเที่ยว การรักษาพยาบาล และการศึกษา แต่จีนมีครัวเรือนอยู่ในกลุ่มรายได้ดังกล่าวราว 140 ล้านครัวเรือน หรือมากกว่า 400 ล้านคน ตามการประเมินของหน่วยงานวางแผนเศรษฐกิจ

ขณะที่รัฐบาลจีนมองเห็นความเหลื่อมล้ำที่มากเกินไป โดยเฉพาะช่องว่างรายได้ระหว่างเมืองกับชนบทที่ฉีกห่างจากกัน เป็นอุปสรรคสำคัญต่อการเพิ่มการบริโภคภายในประเทศซึ่งเป็นเครื่องยนต์ขับเคลื่อนการเติบโตที่สำคัญ ในยุคเฟื่องฟูของอสังหาริมทรัพย์ที่เริ่มเสื่อมลง และอุปสรรคทางการค้าระหว่างประเทศที่ทวีความเข้มข้นมากขึ้น

เงินบำนาญ คือตัวอย่างหนึ่งของความเหลื่อมล้ำที่มีความแตกต่างกันอย่างมาก นักเศรษฐศาสตร์ระบุว่า ผู้สูงอายุในชนบท ซึ่งคิดเป็นร้อยละ 55 ของผู้เกษียณทั่วประเทศ ได้รับเงินบำนาญเฉลี่ยเพียง 244 หยวนต่อเดือน หรือราว 1.1 ดอลลาร์สหรัฐต่อวัน

ท่ามกลางความพยายามที่จะผลักดันเศรษฐกิจให้เปลี่ยนจากโมเดลที่ขับเคลื่อนด้วยการลงทุน ไปสู่โมเดลที่ขับเคลื่อนด้วยการบริโภค เฉิน ป๋อ นักเศรษฐศาสตร์และนักวิจัยอาวุโสจากสถาบันเอเชียตะวันออก มหาวิทยาลัยแห่งชาติสิงคโปร์ กล่าวว่า ในอีกไม่กี่ปีข้างหน้า ครัวเรือนจีนอาจเห็นความเปลี่ยนแปลงที่จับต้องได้ เช่น บริการดูแลเด็ก การศึกษา และการดูแลผู้สูงอายุที่มีราคาย่อมเยามากขึ้น

“ในอนาคต เมื่อระบบคุ้มครองสวัสดิการที่น่าเชื่อถือ เช่น บำนาญที่มั่นคง ถูกสร้างขึ้นและดำเนินไปอย่างราบรื่นต่อเนื่องเป็นเวลาหลายปี ความเชื่อมั่นของสาธารณะก็จะเพิ่มขึ้น ผู้คนจะรู้สึกมั่นคงและเริ่มใช้จ่ายมากขึ้น”  เฉิน กล่าว

เซียว เหม่ย ผู้ช่วยครูอนุบาลในเมืองหางโจว กล่าวว่า เธอตั้งตารอที่จะเห็นค่าครองชีพที่ลดลงและสวัสดิการสังคมที่ดีขึ้น

“ถ้าสิ่งเหล่านี้เกิดขึ้นจริง และเงินเดือนของฉันเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง ฉันก็อาจจะมีชีวิตที่เรียกว่า ‘ชนชั้นกลาง’ ได้เหมือนกัน”  เซียว เหม่ยกล่าว

ที่มา
800 million: how China plans to double its middle-income population