ภาพเด็กๆ สวมหมวกกันน็อก สะพายเป้ ขี่จักรยานไปโรงเรียนเป็นกลุ่มใหญ่พร้อมกับพ่อแม่รวมแล้วหลายร้อยคน เป็นกิจกรรมที่ริเริ่มโดยอดีตครูประถมที่ชื่อ “แซม บัลโต” และเรียกสิ่งนี้ว่า "Bike Bus" ซึ่งเป็นภาพที่เห็นจนชินตาในทุกเช้าวันศุกร์ที่ชุมชนมอนต์แคลร์ ในเมืองพอร์ตแลนด์ ตลอดช่วง 3 ปีที่ผ่านมา

การขี่จักรยานไปโรงเรียนที่ดูแล้วไม่น่าจะเป็นเรื่องที่แปลกใหม่อะไร แต่ในสหรัฐอเมริกา สิ่งนี้แทบจะสูญหายไปแล้ว จากการที่พ่อแม่เลี้ยงดูลูกแบบ “เฮลิคอปเตอร์” ที่คอยเฝ้าระวังลูกทุกฝีก้าว ผสมกับเมืองที่ออกแบบมาเพื่อรถยนต์ ทำให้ถนนไม่ใช่สถานที่ปลอดภัยสำหรับเด็กๆ อีกต่อไป

แต่ทุกวันนี้ ทุกช่วงถนนในเมืองพอร์ตแลนด์ในเช้าวันศุกร์ จะมีผู้ใหญ่และเด็กๆ ขี่จักรยานมาสมทบในขบวนเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ ในที่สุดกลุ่ม Bike Bus ก็มีขนาดใหญ่ถึง 350 คน จนรถยนต์ที่ผ่านไปมาต้องหยุดให้ทางแก่ขบวนนักปั่น เมื่อถึงโรงเรียนแห่งแรก เด็กและผู้ปกครองบางส่วนก็แยกตัวออกไป ก่อนที่กลุ่มที่เหลือจะปั่นต่อไปยังจุดหมายปลายทาง Bike Bus จึงกลายเป็นกิจกรรมประจำสัปดาห์ของครอบครัวจำนวนมากในเมืองนี้

Bike Bus ไม่ใช่เรื่องใหม่ ในปี 2010 ที่เมืองพอร์ตแลนด์ เคยมีสิ่งที่เรียกว่า “ขบวนรถจักรยาน” หรือ Bike Train มาก่อนแล้ว โดย คีล จอห์นสัน นักกิจกรรมหนุ่มวัย 24 ปี ที่เริ่มจัดการปั่นจักรยานร่วมกันของเด็กๆ เพื่อไปโรงเรียน เด็กๆ จะเข้าร่วมขบวนจากจุดต่างๆ ตามเส้นทางไปโรงเรียน กิจกรรมนี้ได้รับความนิยมรวดเร็ว ภายในไม่กี่เดือน คีล สามารถขยายไปยังโรงเรียนอีก 6 แห่ง และได้รับเงินทุนสนับสนุน รวมถึงออกรายการโทรทัศน์ระดับประเทศ

“เวลาปั่นในขบวนใหญ่ ๆ มันรู้สึกเหมือนได้เป็นส่วนหนึ่งของบางสิ่งที่พิเศษมาก แค่ตอนนั้นเรายังไม่มีวิธีจะถ่ายทอดมันออกไป เพราะสมัยนั้นโซเชียลมีเดียยังทำแบบนี้ไม่ได้” คีลเล่า

แม้สิ่งที่ คีล ริเริ่มจะประสบความสำเร็จโดยไม่ต้องพึ่งโซเชียลมีเดีย แต่นั่นก็แสดงให้เห็นว่า แนวคิดนี้มีศักยภาพที่จะเกิดเป็น “กระแสนิยม” ได้ แต่เนื่องจากในการขยายความรับรู้ไปในวงกว้าง คีลต้องทำทุกอย่างด้วยตัวเอง ทำให้เขาไม่สามารถขยายกิจกรรมได้อย่างรวดเร็ว ในที่สุด Bike Train ก็สิ้นสุดลงในปี 2012 หลังจากเริ่มต้นมาได้เพียง 2 ปี

แต่แนวคิดที่ดี เมื่อเกิดขึ้นแล้วมักไม่สูญหายไปไหน เกือบ 10 ปีต่อมา มีการเผยแพร่คลิปวิดีโอบนโซเชียลมีเดีย เป็นวิดีโอของกลุ่มเด็กนักเรียนจำนวนมากที่ปั่นจักรยานไปโรงเรียนร่วมกันบนถนนในเมืองบาร์เซโลนา ประเทศสเปน และเรียกกิจกรรมนี้ว่า “Bike Bus” วิดีโอชิ้นนี้กลายเป็นไวรัลอย่างรวดเร็ว รวมทั้งเรื่องราวยังถูกนำเสนอในสื่อใหญ่ และแพร่กระจายไปทั่วอินเทอร์เน็ต ซึ่งหนึ่งในกลุ่มคนที่ปั่นจักรยานมี "แซม บัลโต" อยู่ด้วย

ฤดูใบไม้ผลิปีถัดมา แซมซึ่งขณะนั้นเป็นครูพละที่โรงเรียนประถมแห่งหนึ่งในเมืองพอร์ตแลนด์ เขาตัดสินใจนำกิจกรรม Bike Bus มาลองทำกับเด็กนักเรียนในวันคุ้มครองโลก ซึ่งตรงกับวันที่ 22 เมษายน ใช้ชื่อกิจกรรมว่า Bike Bus for Earth Day  ขบวนปั่นจักรยานเริ่มต้นจากจุดนัดพบซึ่งห่างจากโรงเรียนไปประมาณ 1.5 กม.เพื่อรับเด็กๆ และผู้ปกครองระหว่างทาง เด็กๆ ต่างชอบกิจกรรมนี้มาก หลายคนบอกว่า สิ่งที่ดีที่สุดของ Bike Bus คือ ความเท่ และการได้ปั่นจักรยานไปพร้อมเพื่อน ๆ

เมื่อแซมโพสต์วิดีโอกิจกรรม Bike Bus for Earth Day เมื่อวันที่ 22 เมษายน 2022 บนโซเชียลมีเดีย ปรากฏว่า มียอดคนดูคลิปมากกว่า 200,000 ครั้งอย่างรวดเร็ว จากนั้นวิดีโออีกคลิปหนึ่งของเขามียอดชมทะลุ 1 ล้านครั้งบน TikTok หนึ่งสัปดาห์ถัดมา คลิปวิดีโอขบวน Bike Bus ที่โพสต์โดยผู้ปกครองคนหนึ่งมียอดวิวเกิน 2 ล้านครั้งในชั่วข้ามคืน เช้าวันต่อมา แซมได้รับอีเมลจากสื่อใหญ่ทั้ง NBC, CBS, และ Access Hollywood

3 ปีถัดมา แซมกลายเป็นคนดังในโลกออนไลน์ จนกระทั่ง จัสติน ทิมเบอร์เลก ศิลปินและนักร้องชื่อดัง ยังมาเข้าร่วมขบวนจักรยานของเขากับเด็กๆ อีกหลายร้อยคน ก่อนขึ้นเวทีแสดงคอนเสิร์ต คลิปวิดีโอของการปั่นจักรยานในวันนั้นมียอดวิวมากกว่า 3.2 ล้านครั้งและปี 2024 วิดีโอของแซมมียอดวิวรวมกันมากกว่า 200 ล้านครั้ง

ปัจจุบัน แซมเป็นผู้บริหารองค์กรไม่แสวงกำไรชื่อ Bike Bus World ที่เขาก่อตั้งขึ้น เขายกความดีความชอบทั้งหมดให้กับโซเชียลมีเดียว่า ทำให้กิจกรรมนี้เป็นที่สนใจไปทั่วโลก

“ถ้าไม่มีมัน เรื่องนี้อาจเป็นเพียงกิจกรรมท้องถิ่นน่ารักๆ ในบาร์เซโลนา แต่โซเชียลมีเดียทำให้มันกลายเป็นขบวนการระดับโลก การที่มีคนมองเห็นกว้างขึ้นยังช่วยเปลี่ยนทัศนคติของคนต่อการที่เด็กปั่นจักรยานไปโรงเรียนว่า มันทั้งสนุก ปลอดภัย และทำได้จริง” แซมกล่าว

เจสสิกา ทิลเยอร์ หนึ่งในผู้จัดกิจกรรม Bike Bus และเป็นคุณแม่ของลูกอายุ 6 และ 8 ขวบเชื่อว่าการปั่นจักรยานร่วมกันทุกสัปดาห์ ช่วยปลูกฝังนิสัยการสร้างเสรอมสุขภาพที่ดีให้กับเด็กๆ และสร้างความผูกพันในกลุ่มของผู้ปกครองด้วย

“มันเริ่มจากกลุ่มเล็ก ๆ ประมาณ 5 ครอบครัวที่อยากขี่จักรยานไปโรงเรียนกับลูก แต่รู้สึกว่าไม่ปลอดภัย เลยเริ่มจาก Bike Bus แบบง่ายๆ แล้วมันก็เติบโตขึ้นเรื่อยๆ ถึงตอนนี้บางสัปดาห์มีคนร่วมปั่นถึง 400 คนเลยค่ะ” เจสสิกาเล่า

แซม ซึ่งริเริ่มกิจกรรมนี้ที่พอร์ตแลนด์เมื่อ 3 ปีที่แล้วบอกว่า ปัจจุบันมี  Bike Bus อยู่หลายร้อยแห่งทั่วสหรัฐ และยุโรป รวมถึงในออสเตรเลีย บราซิล อินเดีย อินโดนีเซีย และอิสราเอล เขาประเมินว่า ทุกวันนี้มีเส้นทาง  Bike Bus กว่า 400 สายทั่วโลก และยังคงเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง

“ทั้งเด็กและครอบครัวต่างโหยหาความเป็นชุมชน อยากเคลื่อนไหว อยากอยู่กลางแจ้ง และเมื่อเปรียบเทียบสิ่งนี้กับการต่อคิวนั่งรถยนต์ไปโรงเรียน คนก็ย่อมจะเลือกสิ่งที่ให้ความสุขมากกว่าอยู่แล้ว” แซมกล่าว

ที่มา
From a few to more than 350, children and parents ride together to school as a ‘bike bus’
Cycling to school almost became extinct – until one man revived the bike bus