นายแพทย์ นิธิวัฒน์ ศรีกาญจนวัชร
อายุรแพทย์ ประจำศูนย์ตรวจสุขภาพ

เชื้อนิวโมคอคคัสคืออะไร

เชื้อนิวโมคอคคัส เกิดจากแบคทีเรียที่ชื่อว่า "สเตรปโตคอคคัสนิวโมเนียอี” (Streptococcus pneumoniae) มักพบในระบบทางเดินหายใจ เช่น โพรงจมูกและคอ เป็นสาเหตุของโรคปอดอักเสบ เยื่อหุ้มสมองอักเสบ การติดเชื้อในกระแสเลือด โดยแพร่กระจายผ่านการไอ จาม น้ำมูก น้ำลาย

เชื้อโรคชนิดนี้ ถือเป็นสาเหตุหลักที่ทำให้เกิดโรคปอดอักเสบ และยังสามารถลุกลามไปยังส่วนอื่นๆ เช่น หูชั้นกลาง ไซนัสอักเสบ ติดเชื้อลุกลาม หรือ ไอพีดี (IPD, Invasive Pneumococcal Disease) ซึ่งคือการที่เชื้อลุกลามไปยังส่วนอื่นของร่างกาย

กลุ่มเสี่ยงติดเชื้อนิวโมคอคคัส ได้แก่

• เด็กอายุต่ำกว่า 5 ปี
• ผู้ที่อายุ 65 ปีขึ้นไป
• ผู้มีภาวะภูมิคุ้มกันต่ำหรือบกพร่อง เช่น ติดเชื้อเอชไอวี ผู้ป่วยมะเร็ง ผู้ที่ต้องรับยากดภูมิคุ้มกัน
• ผู้ป่วยที่ตัดม้าม
• ผู้ที่มีโรคประจำตัวเรื้อรัง เช่น เบาหวาน หัวใจ หอบหืด ตับเรื้อรัง พิษสุราเรื้อรัง

วัคซีนป้องกันปอดอักเสบ

ปัจจุบันได้มีการพัฒนาวัคซีนที่ป้องกันปอดอักเสบชนิดล่าสุดครอบคลุม 20 สายพันธุ์ (PCV 20) จากเดิม 13 สายพันธุ์ (PCV 13)15 สายพันธุ์ (PCV15) และ 23 สายพันธุ์ (PPSV23)

ใครควรฉีดบ้าง

• เด็กอายุ 6 สัปดาห์ ถึง 5 ปี
• เด็กอายุ 5 ปีขึ้นไปที่อยู่ในกลุ่มเสี่ยงข้างต้น
• ผู้ที่อายุ 18-64 ปี และอยู่ในกลุ่มเสี่ยงข้างต้น
• ผู้ที่สูบบุหรี่

คำแนะนำการฉีดวัคซีนป้องกันปอดอักเสบ

• สามารถฉีดได้ ทั้งในผู้ที่เคยและไม่เคยได้รับวัคซีนนิวโมคอคคัสมาก่อน
• ฉีดวัคซีน PCV20 1 เข็ม สำหรับผู้ใหญ่ 
• ผู้ที่เคยฉีด PCV13 + PPSV23 อาจพิจารณาฉีด PCV20 เพิ่มเติมตามการพิจารณาของแพทย์ โดยเว้นระยะห่างจากการฉีดของเข็มก่อนหน้าอย่างน้อย 5 ปี
• ผู้สูงอายุ 65 ปีขึ้นไป ที่เคยได้รับครบแล้ว อาจพิจารณาฉีด PCV20 เพิ่มเติมได้ โดยขึ้นอยู่กับคำแนะนำของแพทย์

ประสิทธิภาพของวัคซีน

• ลดความรุนแรงและความเสี่ยงการเสียชีวิตจากปอดอักเสบได้
• ลดการแพร่กระจายเชื้อต่อผู้อื่น
• ในเด็กเล็ก ช่วยลดทั้งปอดอักเสบ หูชั้นกลางอักเสบ และเยื่อหุ้มสมองอักเสบ

ผลข้างเคียงของวัคซีน

วัคซีน PCV20 มีความปลอดภัยสูง ผลข้างเคียงส่วนใหญ่มักไม่มีอาการรุนแรงและหายได้เองภายใน 2–3 วัน เช่น

• บวม แดง เจ็บบริเวณที่ฉีด
• มีไข้อ่อน ๆ
• ปวดศีรษะ ปวดกล้ามเนื้อบริเวณที่ฉีด
• อ่อนเพลีย

วัคซีนปอดอักเสบชนิดนิวโมคอคคัส 20 สายพันธุ์ (PCV20) ถือเป็นก้าวใหม่ในการป้องกันโรคปอดอักเสบและภาวะแทรกซ้อนรุนแรง โดยเฉพาะในผู้สูงอายุและผู้ที่มีโรคประจำตัวหรือภูมิคุ้มกันบกพร่อง ข้อสำคัญคือปรึกษาแพทย์ก่อนฉีดวัคซีนทุกครั้งเพื่อความปลอดภัยและประสิทธิภาพสูงสุด

ติดต่อสอบถามเพิ่มเติม/นัดหมาย
ศูนย์ตรวจสุขภาพ ชั้น 4
โรงพยาบาลเวิลด์เมดิคอล (WMC)
โทร. 02-836-9999 ต่อ *4921