นายแพทย์ เกรียงศักดิ์ เล็กเครือสุวรรณ
แพทย์ผู้ชำนาญการด้านคลินิกระงับปวด และผ่าตัด ข้อสะโพก ข้อเข่า ข้อไหล่
“รองช้ำ” หรือเอ็นฝ่าเท้าอักเสบ คือ ภาวะที่พังผืดใต้ฝ่าเท้าเกิดการอักเสบ ทำให้เกิดอาการปวด โดยเฉพาะตอนเช้าเมื่อลุกจากเตียง หรือหลังจากการนั่งนานๆ หลายชั่วโมง
อาการของโรครองช้ำ
รองช้ำ มีอาการเจ็บเท้าเหมือนมีของแหลมทิ่มเท้า หรือแสบร้อนบริเวณกลางถึงส้นเท้า โดยเฉพาะหลังตื่นนอน สามารถเกิดกับเท้าข้างเดียวหรือทั้งสองข้างก็ได้ ในระยะแรกอาการอาจทุเลาได้เอง เมื่อเดินไปสักพัก แต่อาจปวดเรื้อรัง เป็นๆ หายๆ เป็นเวลาหลายเดือนได้
ปัจจัยเสี่ยงโรครองช้ำ ได้แก่
- น้ำหนักตัวมาก
- เดินหรือยืนนาน โดยเฉพาะบนพื้นแข็ง
- วิ่งเยอะ หรือเปลี่ยนกิจกรรมเร็วเกินไป (เช่น วิ่งเพิ่มจากวันละ 2 กม. เป็น 10 กม.)
- อายุเพิ่มขึ้น พังผืดยืดหยุ่นน้อยลง
- เท้าผิดรูป
- ใส่รองเท้าพื้นแข็ง ที่ไม่เหมาะกับการเดินนานๆ เช่น คัทชู ส้นสูง รองเท้าแตะ
- นักกีฬาที่ใช้เท้าเยอะ
- ผู้ป่วยเบาหวาน
ดูแลตัวเองอย่างไรเมื่อเป็นรองช้ำ
1. พักการใช้งานเท้าที่หนักเกินไป ลดกิจกรรมที่ใช้การยืนหรือเดินเป็นเวลานาน งดใส่รองเท้าที่ไม่รองรับสรีระเท้า เช่น รองเท้าพื้นแข็ง รองเท้าส้นสูง
2. ยืดกล้ามเนื้ออย่างสม่ำเสมอ การยืดช่วยคลายพังผืดที่ตึงอย่างถูกวิธี และป้องกันอาการกำเริบ
ท่าแนะนำ
- นั่งยืดฝ่าเท้า: เอามือจับปลายเท้าแล้วดึงเข้าหาตัว ค้างไว้ 15-30 วินาที
- ยืดน่อง: เอามือยันผนัง ขาหนึ่งยืนตรง อีกข้างงอไปข้างหน้า ดันส้นให้ติดพื้น
Rolling Stretch: กลิ้งอุปกรณ์ที่เป็นทรงกลม เช่น ลูกเทนนิส ใต้ฝ่าเท้า 5 นาทีต่อวัน
3. เลือกใส่รองเท้าที่ใช้วัสดุที่นุ่ม รองรับการกระแทกของเท้า มีขนาดพอดี ไม่คับหรือหลวมเกินไป
4. ควบคุมน้ำหนักตัวให้อยู่เกณฑ์ปกติ น้ำหนักตัวที่มากเกินไปอาจทำให้พังผืดกดทับที่เส้นเอ็นได้
แนวทางการรักษา
- ใช้ยารักษา
- การทำกายภาพบำบัด เช่น ประคบร้อน ประคบเย็น หรือใช้เครืองมือเฉพาะทาง เช่น เครื่องมือคลื่นกระแทก (shockwave therapy) ใช้คลื่นกระแทกพลังงานสูงกระตุ้นการซ่อมแซมเนื้อเยื่อ
- การผ่าตัด กรณีที่รักษาด้วยวิธีอื่นไม่ได้ผล เป็นมานานเรื้อรังเท่านั้น
รองช้ำ เป็นโรคที่เกิดการอักเสบบริเวณฝ่าเท้า แต่สามารถสร้างความลำบากกวนใจ รบกวนการใช้ชีวิต และส่งผลกระทบต่อเราได้ แต่ก็เป็นโรคที่สามารถรักษาให้หายขาดได้ หากเราดูแลรักษาสุขภาพเท้า ก็สามารถลดความเสี่ยงการเกิดโรครองช้ำได้
ติดต่อสอบถามเพิ่มเติม/นัดหมาย
ศูนย์ศัลยกรรมออร์โธปิดิกส์เฉพาะทาง ชั้น 2
โรงพยาบาลเวิลด์เมดิคอล (WMC)
โทร 02-836-9999 กด 4 หรือ *2621-2
