เป็นที่ทราบกันดีว่า ผู้หญิงในประเทศอินเดียยังไม่มีอิสระในการออกมาทำงานนอกบ้านได้อย่างทัดเทียมกับผู้ชาย ส่งผลให้ไม่สามารถพึ่งพาตัวเองทางด้านการเงิน กระทบต่อคุณภาพชีวิตและโอกาสในการศึกษาของลูกๆ ของพวกเธอ
แต่ที่เมืองชัยปุระ มีบริษัทที่เป็นธุรกิจที่ดำเนินการโดยผู้หญิงทั้งหมด นำเสนอการท่องเที่ยวที่ยั่งยืนสไตล์อินเดียแท้ๆ ผ่านสารถีซึ่งขับสามล้อไฟฟ้าที่เป็นผู้หญิง เพื่อเป็นการส่งเสริมสิทธิสตรี และสร้างรายได้ให้กับผู้หญิงที่ครอบครัวมีรายได้น้อย
ทุกเช้า หลังจาก ปูนัมเทวี คุณแม่วัย 33 ปี ส่งลูกสาวไปโรงเรียน เธอจะเปลี่ยนชุดจากส่าหรี เป็นชุดเครื่องแบบสวมเสื้อแขนยาว และกางเกงที่มีหลายกระเป๋า และเริ่มต้นทำงานเป็นคนขี่รถสามล้อไฟฟ้าสีชมพูสดใสพานักท่องเที่ยวเที่ยวชมเมือง
เธอเริ่มอาชีพขับสามล้อไฟฟ้ามาตั้งแต่ปี 2018 ทุกครั้งรถสามล้อสีชมพูสดของเธอฝ่าการจราจรที่คับคั่ง ทำให้เธอกลายเป็นจุดสนใจของผู้คนมากกว่าเรื่องความเท่าเทียมในการทำงานนอกบ้านของผู้หญิงที่ยังถูกจำกัดด้วยวัฒนธรรมดั้งเดิมของอินเดีย
“ผู้คนมักจะจ้องมองฉัน แต่ก็เป็นข้อดี เพราะผู้หญิงในวัฒนธรรมดั้งเดิมถูกจำกัดขอบเขตไว้แค่ที่บ้านหรือแถวละแวกบ้าน การมาขับรถและได้พูดคุยกับนักท่องเที่ยวจากหลากหลายประเทศ ทำให้ฉันรับรู้ถึงโลกที่กว้างใหญ่ ซึ่งเต็มไปด้วยผู้คน สถานที่ต่างๆ และเรื่องราวที่น่าสนใจอีกมาก” ปูนัมกล่าว
ปูนัมเป็นหนึ่งในผู้หญิงอินเดียจำนวน 200 คน ที่เข้ารับการอบรมการขับรถสามล้อไฟฟ้าโดย ACCESS Development Services องค์กรไม่แสวงผลกำไรของอินเดียที่ตั้งขึ้นในปี 2006 ด้วยวัตถุประสงค์ที่จะบ่มเพาะการสร้างธุรกิจและส่งเสริมคุณภาพคนยากจน
ACCESS เริ่มโครงการที่เมืองชัยปุระในปี 2016 ซึ่งมีแรงงานผู้หญิงอยู่ราว 1 ใน 3 ของประชากร และมากกว่าร้อยละ 75 ทำงานในภาคเกษตรกรรมซึ่งมีสภาพการทำงานที่ย่ำแย่และได้รับค่าแรงต่ำ
“นี่คือสิ่งที่เราต้องการที่จะเปลี่ยนแปลง เราไม่ได้แค่อยากส่งเสริมให้ผู้หญิงมีทักษะตามที่ตลาดแรงงานต้องการ แต่อยากให้ผู้หญิงพัฒนาธุรกิจของพวกเธอเอง และมีรายได้ มีชั่วโมงทำงานที่ยืดหยุ่น และมีความตื่นเต้นนิดๆ หน่อยๆ ” วิพิน ชาร์มา ซีอีโอ ACCESS กล่าว
ในช่วงก่อนหน้านั้น ไม่มีผู้หญิงในเมืองชัยปุระทำอาชีพขับสามล้อไฟฟ้า ผู้หญิงที่เข้าร่วมโครงการของ ACCESS จึงตัดสินใจร่วมกันเสนอทางเลือกการท่องเที่ยวแบบชัยปุระที่แท้และยั่งยืน ผ่านสายตาและมุมมองของผู้หญิง นำไปสู่การตั้งบริษัท Pink City Rickshaw Company (PCRC)
PCRC เริ่มธุรกิจรถสามล้อให้บริการนักท่องเที่ยว ในปี 2019 โดยผู้หญิงเป็นทั้งคนขับรถและบริหารธุรกิจ ACCESS ช่วยดูแลเรื่องของการตลาดและการระดมทุน ทำให้ PCRC สามารถจ้างพนักงานบัญชีและการเงิน บริษัทมีรถสามล้อไฟฟ้า 21 คัน และเพิ่มอีก 10 คันในปี 2025 ผู้หญิงที่จะมาเป็นรถขับสามล้อไฟฟ้านำเที่ยว จะต้องเข้ารับการอบรมจาก ACCESS เป็นเวลา 6 เดือน ถึงตอนนี้ มีผู้หญิงเข้ารับการอบรมแล้ว 200 คน และมี 45 คนที่สามารถเป็นคนขับรถสามล้ออาชีพ ซึ่งความท้าทายแรกที่พวกเธอเผชิญคือ การไม่ได้รับความยินยอมจากสามี หรือจากครอบครัว บากาวาตีเทวี หนึ่งในผู้หญิงที่เข้าร่วมโครงการบอกว่า เพื่อนบ้านของเธอบอกว่า นี่เป็นโครงการที่บ้าบอสิ้นดี
สำหรับรายได้จากการขับสามล้อของผู้หญิงที่ผ่านการอบรมและทำงานกับ PCRC อยู่ที่ 350 ดอลลาร์สหรัฐต่อเดือน สูงกว่ารายได้เฉลี่ยต่อหัวต่อคนของชาวอินเดียซึ่งอยู่ที่ 150 ดอลลาร์ต่อเดือน และเมื่อถึงฤดูการท่องเที่ยวรายได้ของบริษัทจะสูงขึ้นถึงเดือนละ 15,000 ดอลลาร์ ขณะที่ในฤดูที่นักท่องเที่ยวเบาบางจะเป็นช่วงของการซ่อมบำรุงและเพิ่มเติมรถสามล้อใหม่ๆ เข้ามาเสริม รวมถึงเป็นช่วงของการอบรมคนขับสามล้อหญิงหน้าใหม่
PCRC จัดตารางนำเที่ยวชมเมือง 5 แบบ ซึ่งออกแบบให้นักท่องเที่ยวได้ซึมซับบรรยากาศและสัมผัสประสบการณ์ของเมืองชัยปุระที่แท้จริง มีนักท่องเที่ยวจำนวนมากที่หวนกลับมาเที่ยวชัยปุระและใช้บริการนำเที่ยวของ PCRC ซ้ำ และบ่อยครั้งที่ปูนัมได้ทิปจากนักท่องเที่ยว ทำให้รายได้ต่อเดือนของเธอเพิ่มขึ้นเป็นเท่าตัว นอกจากนี้ การมีชั่วโมงทำงานที่ยืดหยุ่น ยังช่วยให้คนขับสามล้อหญิงสามารถมีสมดุลชีวิตระหว่างการทำงานและครอบครัว และยังสามารถส่งเสียลูกๆ เข้าเรียนในโรงเรียนที่มีการเรียนการสอนที่ดีได้ ซึ่งทั้งหมดนี้เกิดจากการที่พวกเธอมีอิสรภาพทางการเงิน
ในเดือนกันยายน 2024 ทีมของ ACCESS ร่วมกับ PCRC เริ่มโครงการลักษณะเดียวกันนี้ในเมืองพาราณสี อุทัยปุระ ในรัฐราชสถาน ขณะที่คนขับสามล้อหญิงในชัยปุระจะทำหน้าที่พี่เลี้ยงคอยอบรมให้กับคนขับสามล้อไฟฟ้าหญิงรายใหม่ในเมืองด้วย
บากาวาตีบอกว่า เมื่อสิ้นสุดวัน เธอรู้สึกถึงภารกิจที่บรรลุเป้าหมาย และเตรียมพร้อมสำหรับวันรุ่งขึ้น
“ฉันรู้ว่า พรุ่งนี้เช้า เมื่อฉันขึ้นไปบนสามล้อของฉัน ฉันจะได้รับความรู้สึกถึงความเป็นอิสระอีกครั้ง” บากาวาตีกล่าว
ที่มา
Pink City Rickshaw Puts Women in the Driver’s Seat
